تحلیل اثرات برنامه‌ریزی کالبدی بر حفظ امنیت روستاییان با تاکید بر امنیت اجتماعی (مطالعه موردی: ‌شهرستان مشهد)

امنیت در محیط‌های مسکونی روستایی از جمله عوامل انسانی و محیطی است که با تاثیرپذیری از برنامه‌ریزی و طراحی این مجموعه‌ها، کیفیت زندگی انسان‌ها را ارتقاء می‌بخشد. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثرگذاری برنامه‌ریزی کالبدی بر امنیت ساکنین روستاهای مورد مطالعه به ویژه امنیت اجتماعی روستاییان است. پژوهش حاضر، از حیث هدف «کاربردی» و به لحاظ روش و ماهیت «توصیفی تحلیلی» است. واحد تحلیل، خانوارهای روستایی واقع در 3 دهستان تبادکان، طوس و درزآب است که دارای طرح هادی است که از مجموع 2356 خانوار روستایی، حجم نمونه‌ای با فرمول کوکران با خطای 0.075 درصد، تعداد 163 خانوار با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. سنجش میزان امنیت، توسط 13 شاخص امنیت اجتماعی و 11 شاخص برنامه‌ریزی کالبدی صورت گرفته است. جهت تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری پیرسون، آزمون تی تک نمونه‌ای، رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که متغیر برنامه‌ریزی کالبدی در سطح روستاهای نمونه با میانگین 2.06 در حد متوسط به پایین است که با توجه به نتایج آزمون  tتک نمونه ای شاخص کیفیت ساختمان با مقدار 8.15 در برنامه‌ریزی‌های کالبدی بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. متغیر امنیت اجتماعی نیز با میانگین 3.42 وضعیت متوسطی در بین روستاهای موردمطالعه داشته است و شاخص امنیت فردی با میانگین 2.73 در پایین‌ترین سطح قرار دارد. با توجه به نتایج همبستگی پیرسون مشخص شد بین برنامه‌ریزی کالبدی و احساس امنیت اجتماعی رابطه معنی‌دار و مستقیم (045/0) وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان می دهد شاخص‌های اندازه قطعات با ضریب تاثیر 0.255 و سازگاری با ضریب تاثیر 0.254 بیشترین میزان اثر را بر احساس امنیت اجتماعی دارد.

Analyzing the Effects of Physical Planning on Preserving Villagers’ Social Security (Case Study: Mashhad County)

The security of rural residential areas as a common factor between human and environmental arenas is a necessity for promoting life quality of people. This factor is affected by the way that rural residential areas are designed and planned. The present study is aimed to evaluate the effects of physical planning on security of rural residents in a rural area of Mashhad county, emphasizing their social security. Based on aim, the present study is an applied research and based on method and nature, it is a descriptiveanalytical one. The unit of analysis is rural households of three rural districts namely Tabadkan, Tous, and Darzab which have been targeted for the rural conducted plans. Of 2356 rural households in the study area, 163 households were selected as sample by simple random sampling based on Cochran formula with an error equals to 0.075. To measure the security rate, 13 social indicators and 11 physical planning indices are applied. Some statistical tests were used for data analysis including Pearson Statistical Test, Singlesample Ttest, Regression and Path Analysis. The results indicated that the mean of physical planning variable in sample villages was 2.06 which is a moderated figure tending to lower places of ranking. Based on the single sample Ttest, the index of building quality with an amount of 8.15 was more considerable. The mean of social security variable was 3.42 which indicated a moderate situation for the studied villages. The lowest place of ranking was belonged to individual security with a mean of 2.73. Based on Pearson correlation results it was marked that there is a direct and significant relationship between physical planning and social security perception with a figure of 0.045. Also, the results of Path analysis indicated that the size of parcels with an effect coefficient of 0.255 and compatibility with an effect coefficient of 0.254 have had the highest impact on social security perception.