پیامدهای مکانی فضایی تغییر کاربری اراضی سکونتگاه‌های روستایی(مطالعه موردی: شهرستان قرچک – استان تهران)

تغییر کاربری در سکونتگاهای روستایی پیراشهری بسیار وسیع بوده است. به صورتی که گسترش شهرنشینی تحولات بسیاری را در سکونتگاه های روستایی شکل داده است که از جمله آنها می توان به پیامدهای کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی اشاره نمود. مهمترین پیامد تغییر کاربری اراضی ، تبدیل اراضی کشاورزی به مسکونی است که سبب کاهش قدرت تولیدی سکونتگاههای روستایی می شود. این بررسی در شهرستان قرچک صورت گرفته و 4 روستا به عنوان روستاهای مورد مطالعه انتخاب شدند . از کل جمعیت مورد مطالعه ،240 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند.روش تحقیق مبتنی بر روش کمی و کیفی است که داده های پژوهش با روش های کتابخانه ای و میدانی جمع آوری شده اند. همچنین روش ارزیابی و تایید ارتباط گویه ها مبتنی بر روش تحلیل عاملی است. براساس تحلیل یافته ها، شاخص‌های سنجش هر یک از مقیاس‌های مورد استفاده در سطح اطمینان 5% مقدار آماره tvalue بزرگتر از 1.96 می‌باشد که نشان می‌دهد همبستگی‌ گویه های پژوهش معنادار است. میانگین دیدگاه روستاییان در رابطه با تاثیر تغییر کاربری بر بعد زیست محیطی3.61 ، بعد کالبدی3.59 و بعد اجتماعی 3.421 است.همچنین میانگین دیدگاه روستاییان در بعد اقتصادی 3.58 با مقدار معناداری 0.0001 حاصل شده که معنادار است . مقدار آماره t نیز 11.246 بدست آمده که از مقدار بحرانی 1.96 بزرگتر است و ارتباط گویه های آزمون تایید می شود.بنابراین می توان نتیجه گرفت که افزایش کاربری مسکونی به علت جذب جمعیت، تاثیرات اجتماعی از قبیل :تفاوتهای اجتماعی ، پیامدهای اقتصادی از جمله افزایش مشاغل واسطه گری و بورس بازی زمین، تاثیرات زیست محیطی را در قالب کاهش فضای سبز و کشاورزی به همراه داشته است.

Spatial Consequences of Land Use Change in Rural Settlements (Case Study: Qarchak County, Tehran Province)

There has recently occurred a massive change of land use in rural settlements in the hinterland of cities. The expansion of urbanization has induced considerable changes in rural settlements with some physical, social, economic and environmental consequences. One of the most important consequences of land use change is the conversion of agricultural land into residential applications, which has reduced the production capacity of rural settlements. The present study was carried out in Qarchak county and 4 villages were selected as the case study. Of total population of the study area, 240 cases were selected as the sample. The research method drew on both quantitative and qualitative approaches and the data was collected using documentary and field surveys. Also, the relationship between items was evaluated using factor analysis method. According to the findings, the measurement indices of each scale used at a confidence interval of 5% had a tvalue of more than 1.96, indicating a significant correlation between research items. The mean villagers’ views about the effect of land use change were as follows: environmental dimension (3.61), physical dimension (3.99), social dimension (3.421) and economic dimension (58.3) all obtained at a significant level of 0.0001. The estimated tvalue (246.11) was larger than the critical value of 1.96, which confirmed the relationship between test items. Therefore, it can be concluded that expanded residential use, due to population absorption and its associated social impacts such as social differences and economic consequences like increased intermediary businesses and land deals have induced environmental impacts in terms of reduced green space and agricultural lands.