نقش توسعه نامتوازن فضایی-کالبدی بر ناپایداری شهری (مورد مطالعه : شهر سرخرود)

یکی از جنبه های پایداری توسعه شهری ،توسعه کالبدی متوازن همسو با شرایط محیطی _اکولوژیکی و اجتماعی _اقتصادی است . در دهه های پایانی قرن بیستم، با وجود تلاش های بسیار در زمینۀ  توسعه پایدار کالبدی _فضایی شهرها این موضوع هنوز یکی از چالش های مهم جغرافیدانان، شهرسازان، معماران و برنامه ریزان شهری باقی مانده است.دربسیاری ازشهرهای کشورهای درحال توسعه، شهرگرایی شتابان و افزایش میزان جمعیت شهرنشین، موجب تشدید مخاطرات زیست محیطی شده است.این امر درشهرهای کوچک از اهمیتی دوچندان دارد. زیرا توسعه فیزیکی_کالبدی علاوه بر تغییر کاربری اراضی، تامین نیازمندی های اساسی جامعه شهری از جمله تامین آب سالم و کافی، سرانه فضای سبز، مدیریت پسماندشهری و آلودگی های زیست محیطی را با محدودیت های جدی مواجه کرده است. این پژوهش به منظورتحلیل نقش توسعه کالبدی بر ناپایداری توسعه شهری از دیدگاه زیست محیطی، بنا دارد که با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی  در شهر سرخرود، ابتدا توسعه کالبدی شهر را با استفاده از مدل آنتروپی شانون  بررسی و سپس نقش توسعه کالبدی بر مشکلات زیست محیطی ازطریق سه مولفه کالبدی، عملکردی و زیست محیطی و هفت معیار (رعایت قرارگیری استاندارد کاربری ها، مبلمان شهری، رعایت ارتفاع ساختمان، فضای سبز شهری، حفظ توازن خاک، تغییر کاربری زمین کشاورزی) را ارزیابی نماید. نتایج حاکی ازآن است که توسعه کالبدی نامتوازن بصورت سازمان نیافته موجب ناپایداری زیست محیطی شهر همچون تغییرکاربری اراضی و افزایش آلودگی های زیست محیطی شده است. در تحلیل گزینه های برون رفت از شرایط ناپایداری در شهر سرخ رود، توسعه فضای سبز بهترین گزینه برای تعدیل توسعه نامتوازن کالبدی است.

The Role of Unbalanced SpatialPhysical Development on Urban Instability (Case Study: Sorkhroud City)

One aspect of the sustainability of urban development is balanced physical development in line with environmental, ecological, and socioeconomic conditions. In the last decades of the twentieth century, despite many efforts in the field of sustainable physicalspatial development of cities, this issue still remains one of the major challenges for geographers, urban planners, architects and urban planners. In many developing countries, accelerated urbanization and increasing urban populations have exacerbated environmental hazards. This is doubly important in small towns. Physical development, in addition to changing land use, has severely limited the basic needs of urban society, including the provision of safe and adequate water, per capita green space, urban waste management and environmental pollution. The aim of this study is to analyze the role of physical development on the instability of urban development from an environmental perspective in the city of Sorkhrud, using a descriptiveanalytical method. To do this, first the physical development of the city using the Shannon entropy model was examined and then the role of physical development on environmental problems was evaluated through three components and seven criteria. The three components include; physical, functional and environmental, and the seven criteria were observance of standard land uses, urban furniture, observance of building height, urban green space, maintaining soil balance, land use change of agricultural land. The results suggest that unbalanced physical development has led to unorganized environmental instability in the city, such as land use change and increased environmental pollution. Green space development is the best option for moderating unbalanced physical development.