نقش تغییرات کاربری اراضی بر فرم فضایی جزایر حرارتی در شهر مشهد

طی چهار دهه اخیر رشد شتابان شهرنشینی سبب تغییر و تحول پدیده های طبیعی تغییر و تحول شده اند. این تغییرات در نهایت موجب تغییرات دمای سطح زمین شده است. هدف از این مطالعه بررسی رابطه تغییرات کاربری اراضی و تغییرات مکانی جزایر حرارتی شهر مشهد در بازه زمانی  1998 تا 2016 است. بدین ترتیب با استفاده از تصاویر ماهواره لندست، سنجنده (2016، 1998) دمای سطح زمین و میزان تغییرات کاربری اراضی شهر مشهد استخراج شد. همچنین به‌منظور شبیه‌سازی و پیش‌بینی گسترش از شهر مشهد از مدل ca مارکوف استفاده شده است. از سال 1998-2016 محدوده ساخته‌شده از 138.52 کیلومترمربع به 198.87 کیلومترمربع ، فضایی سبز از 46.49 کیلومترمربع به 29.98 کیلومترمربع، مرتع از 35.85 کیلومترمربع به 31.29 کیلومترمربع و زمین‌های بایر از 100.71 کیلومترمربع و از به 64.62 کیلومتر تغییر کرده است. جزایر حرارتی از نظر تعداد و وسعت در سال 1998 وسعت کمتری و نیز هم‌دمایی کمتری نسبت به سال 2016 داشته‌اند. به‌ طوری‌ که در سال 1998 بیشترین دما بین 48-42 درجه سانتی‌گراد بوده که در سال 2016 بین 52-46 سانتی‌گراد رسیده است. با توجه به افزایش محدوده ساخته‌شده از سال 1998 تا 2016 جزایر حرارتی از خارج از شهر به داخل شهر انتقال پیدا کرده است و با سطوح سخت و غیرقابل نفوذ منطبق شده‌اند. پیش‌بینی صورت گرفته تا سال 2030 نشان‌ می دهد که رشد شهر بیشتر در نواحی شمالی غربی خواهد بود و در نواحی جنوبی با توجه به اینکه ارتفاعات قرار دارد شهر رشد کمتری خواهد داشت.

The role of land use changes in spatial form of heat islands in Mashhad city

During the last four decades, the rapid growth of urbanization has dramatically transformed many natural phenomena. Such changes led eventually to changes in the Earth’s surface temperature. The purpose of this study was to investigate the relationship between land use changes and spatial variations of thermal islands in Mashhad from 1998 to 2016. Thus, land surface temperature and land use changes of Mashhad were extracted using Landsat satellite imagery (1998 2016). The CA Markov model has also been used to simulate and predict the expansion of Mashhad. From 1998 to 2016, the constructed area, green space, rangeland and barren lands are changed from 138.52, 46.49, 35.85 and 100.71 square kilometers to 198.87, 29.98, 31.29 and 64.62 square kilometers, respectively. Thermal islands in terms of number and extent in 1998 were less extensive and less synchronous than in 2016. In 1998 the maximum level of temperature was between 42 to 48 degrees Celsius but it reached 46 to 52 in 2016. With respect to the expansion of constructed area in the mentioned time period, the thermal islands are moved from outside of the city to the inside and have been overlapped with hard and impenetrable planes. The obtained results from the prediction illustrate that the expansion of city will occur in northwestern sides more than the others and it will be less in southern sides due to the existence of altitudes.