واکاوی و تحلیل موانع مقاوم‏سازی مساکن فرسوده شهری در برابر مخاطرات (مطالعه موردی: شهر ارومیه)

به نظر می‏رسد که میزان آسیب‏پذیری مساکن فرسوده شهرها و مخصوصاً در کلان‌شهرها، صرف نظر از قدمت ساخت، ناشی از عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی، محیطی بوده که نیازمند بررسی است؛ بنابراین هرگونه برنامه‏ریزی برای مقابله با مخاطرات بایستی با در نظر گرفتن این عوامل باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی موانع موثر بر مقاوم‏سازی مساکن فرسوده موجود در مناطق پنج‏گانه شهر ارومیه انجام شده است. نوع تحقیق اکتشافی و روش بررسی آن توصیفی‏‏تحلیلی بوده است. در مجموع 35 شاخص جهت بررسی موانع مقاوم‏سازی مساکن فرسوده انتخاب شده است. جامعه آماری پژوهش شامل 53254 سرپرست خانوار ساکن در مساکن فرسوده است. از طریق منابع اطلاعاتی شهرداری ارومیه، کدپستی این افراد دریافت شده و با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و از روی کد پستی خانوارها، 383 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. انتخاب حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به دست آمده است که حجم آن 383 نفر برآورد شده است. جامعه نمونه به صورت تصادفی ساده و از بین سرپرستان خانواده‏ها انتخاب شده است. روایی صوری پرسشنامه با کسب نظر اساتید و کارشناسان و ضریب پایایی بخش‏های مختلف پرسشنامه با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ، 0.874 الی 0.894 محاسبه شد. نتایج تحلیل عاملی منجر به تقلیل متغیرها به چهار عامل معنی‏دار شد که به ترتیب عبارت‏اند از عامل اقتصادی، مدیریتی، اجتماعی و محیطی. همچنین یافته‏ها نشان داد که عامل اقتصادی به تنهایی 85.07 درصد از موانع مقاوم‌سازی را تبیین می‏کند. در مجموع چهار عامل فوق قابلیت تبیین 94.17 درصد موضوع را دارند. همچنین نتایج مدل تاپسیس فازی و تحلیل فضایی مناطق پنج‏گانه نیز نشان داد که به ترتیب مناطق 1، 2، 3، 5 و 4 در رتبه‏های اول تا پنجم قرار دارند. لذا با توجه به یافته‏ها، لزوم تهیه و اجرای برنامه‏های مقاوم‏سازی با رویکرد حمایت‏های مالی را جهت مقاوم‏سازی مساکن شهر ارومیه اهمیت دارد.