>
Fa   |   Ar   |   En
   ارزیابی و تحلیل آسیب‌پذیری کالبدی سکونتگاه‌های روستایی در برابر زلزله (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان یزد)  
   
نویسنده مهدوی داوود ,هزاریان الهام
منبع برنامه ريزي توسعه كالبدي - 1396 - دوره : 2 - شماره : 4 - صفحه:27 -45
چکیده    مخاطرات طبیعی از دیرباز گریبان گیر بشر بوده و همیشه قسمتی از تاریخ زندگی بشر را تشکیل داده است. در میان پدیده های خطر آفرین، زمین لرزه های ویرانگر مسئول بیشترین شمار کشتار انسانی و زیان مالی بوده اند. این در حالی است که هم اکنون حدود یک چهارم  جمعیت ایران در سکونتگاههای روستایی سکونت دارند و از طرفی،  استقرار روستاها در نزدیکی یا بر روی خطوط گسل فعال، ضرورت دارد تا به لحاظ میزان آسیب پذری مورد واکاوی علمی قرار گیرند از اینرو هدف این پژوهش نیز ارزیابی آسیب پذیری کالبدی سکونتگاه های روستایی در  شهرستان یزد در برابر زلزله است. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی بوده که ابتدا به جمع آوری اطلاعات مکانی و گرافیکی (نقشه) و تعیین موقعیت سکونتگاههای روستایی مورد مطالعه در شهرستان یزد پرداخته شده و در مرحله بعد برای تحلیل و ارزیابی داده ها و شاخص های مورد مطالعه از مدل تصمیم گیری چندمعیاره topsis و تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شد. نتایج نشان داد که کلیه روستاهای مورد مطالعه دهستان فجر (عیش آباد، سعیدی، شحنه و خیرآباد به ترتیب با مقدار 0.99  ، 0.9 ، 0.87 و 0.75) در برابر وقوع زلزله دارای آسیب پذیری کمتر و کلیه روستاهای دهستان اله آباد(شامل حسین آباد،  اکرم آباد ، اله آباد، فهرج و ده نو و محمد آباد به ترتیب با مقدار 0.03 ، 0.33، 0.36 ، 0.44، 0.52 و 0.6)  به غیر از  روستای طامهر از آسیب پذیری بیشتری در برابر زلزله دارند. افزون بر این بر اساس نتایج اکثر سکونتگاه های روستایی مورد مطالعه قدمتی بیش از 20 سال، کیفیت سازه از نوع تیر چوبی و گلی، شبکه دسترسی نامناسب و... از یک طرف و عدم بیمه مساکن روستایی در برابر مخاطرات طبیعی عاملی هستند که  ضریب آسیب پذیری را افزایش می دهند. به همین دلیل جهت بهبود وضعیت کالبدی نیازمند نوسازی و مقاوم سازی، برنامه ریزی مناسب و حمایت مدیران و برنامه ریزان امر می باشند.
کلیدواژه آسیب پذیری کالبدی، سکونتگاه های روستایی، زلزله، مدل Topsis وAhp، شهرستان یزد
آدرس دانشگاه پیام نور, گروه جغرافیای, ایران, دانشگاه پیام نور, ایران
 
   Evaluation and analysis of physical vulnerability of rural settlements against earthquake disaster (Case Study: Rural of Yazd county)  
   
Authors Mahdavi Davood ,Hezarian Elham
Abstract    Human beings have always been subject to the natural hazards as a permanent part of their life. Among them, devastating earthquakes are responsible for a large number of human casualty and financial losses. About a quarter of rural populations in Iran live in villages close to active geological faults. It necessitates a serious attention about the rate of vulnerability of such settlements. The present study aims to evaluate the physical vulnerability of rural settlements against earthquakes in Yazd County. A descriptiveanalytical method is applied. Collected data include the spatial, graphical and locational data. Two models were used for data analysis: Topsis MDM and AHP. The results showed that all villages in Fajr rural district were less vulnerable against earthquake occurrence. In contrast, all villages in rural district of Allah Abad, except the village of Tamehr, were more vulnerable against earthquakes. Results also indicated that the age of most rural buildings were more than 20 years and their lowquality materials mainly include wood and mud. In addition, insufficient access to the networks and the lack of rural housing insurance are the other factors to increase the risk of vulnerability of rural settlements. For these reasons, it is necessary to encourage modernization and rehabilitation of buildings, selecting appropriate planning programs and supporting new ideas.
Keywords
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved