تحول کالبدی فضایی روستاهای ساحلی گیلان ( مطالعه موردی: حوزه زیباکنار)

تحولات کالبدی فضایی دو دهه اخیر، در بسیاری از روستاهای نواحی خزری در حال گسترش است. این روند در سکونتگاه هایی که جاذبه های طبیعی، به ویژه ساحل، دارند، با رواج پدیده خانه دوم، توسعه یافته است. منافع چشمگیر تبدیل اراضی زراعی و باغی به قطعات مسکونی، کشاورزان را از ادامه فعالیت زراعی رویگردان نموده است. یکی از مهم ترین حوزه های روستایی گیلان که متاثر از این پدیده است، در روستاهای ساحلی محدوده حسن رود زیباکنار واقع است. در این پژوهش، از طریق مطالعه اسنادی و تطبیقی طرح های هادی اول و دوم روستاهای حوزه زیباکنار تغییرات و تحولات کالبدی و فضایی این روستاها طی دو دهه مورد بررسی قرار گرفته است. برای درک انگیزه های اجتماعی اقتصادی این تحول فضایی از پژوهش میدانی با استفاده از پرسشنامه استفاده شده است که نتیجه آن گرایش روزافزون ساکنین روستاها به تغییر کاربری اراضی زراعی و تبدیل آنها به قطعات قابل فروش زمین برای احداث خانه های دوم بود. این فرایند، ضمن تغییر بافت اجتماعی فرهنگی روستاهای ناحیه، به تغییر چشم انداز روستایی، تحول بافت کالبدی و تغییر ساختاری کارکردی روستاها انجامیده است.

The physicalspatial transformations of coastal villages in Guilan (Case study: Zibakenar area)

During the last two decades, coastal areas of Caspian Sea have witnessed a rapid physical and spatial change in terms of converting farm lands into residential applications in rural areas. The process has been accelerated by emerging the second home phenomena, especially in settlements with a natural attraction such as beaches. Converting farmlands into residential construction encompasses a considerable economic interests and this is the reason why farmers are not eager enough to continue their previous agricultural activities. Coastal villages of Hssan RoudZibakenar in Guilan province are considered as one of the most impacted areas by second home constructions.  Based on a documentarycomparative method, the present study has compared the first and second Rural Conductor Plans (TarheHadi) of Zibakenar area to review the physical and spatial changes occurred at the last two decades. For better understanding of socioeconomic motivations behind the spatial changes, a field work was performed and appropriate questionnaire were completed. The results of field work show that there is an increasing trend among rural residents to convert their farmlands into residential lots for construction of second homes. Such a process not only has changed the sociocultural contexture of the area, but also has changed the rural landscape and the structuralfunctional characteristics of rural area.