تحلیل فضایی شاخص های توسعه مسکن روستایی با تاکید بر نابرابری درون منطقه ای (مطالعه موردی: استان آذربایجان غربی)

مسکن به عنوان یک نیاز اساسی و به عنوان نمودی از ایفای نقش های اساسی انسان، پدیده ای جغرافیایی بوده و نقش مهمی نیز در توسعه جوامع انسانی دارد. هدف اصلی این پژوهش، سنجش و تحلیل فضایی شاخص های توسعه مسکن در سطح روستاهای استان آذربایجان غربی است. پژوهش حاضر، از نوع کاربردی و روش انجام آن ترکیبی از روش‌های توصیفی تحلیلی است. در این راستا  از 36شاخص در ابعاد زیربنایی و رفاهی، استحکام و سازه، بهداشتی و امکانات و تسهیلات استفاده شده است برای گردآوری داده‌ها از روش کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده ‌شده است. همچنین با استفاده از نظرات کارشناسان، به انتخاب و وزن دهی شاخص ها اقدام شد. برای تحلیل و رتبه‌بندی شاخص ها و داده ها از مدل‌های تصمیم‌گیری چند معیار شامل تاپسیس (topsis)، ویکور (vikor) و توسعۀ انسانی (hdi) و برای رسیدن به یک نتیجه‌ واحد در تحلیل داده‌ها، از تکنیک ادغام (میانگین وزن‌ها، روش بردا و کپ لند) استفاده ‌شده است. تجزیه‌ و تحلیل شاخص‌ها بیانگر آن است که روستاهای دو شهرستان ماکو و چالدران تقریباً در همه مدل‌های مورد استفاده در تحلیل داده‌ها، به طور نسبی بالاترین سطح توسعه و در مقابل روستاهای دو شهرستان نقده و میاندوآب پایین ترین سطح توسعه مسکن روستایی را دارند. همچنین نتایج به‌دست‌آمده براساس مدل ادغام، ضرورت توجه به مقوله عدالت فضایی در توسعه مسکن روستایی را نشان می دهد که می‌تواند راه گشای برنامه ریزان جهت تقویت سطح توسعه، کاهش نابرابری‌ها، رضایت روستاییان از وضعیت مسکن و در نهایت موجب توسعه محلی شود.

Spatial Analysis of Rural Housing Development Indicators, emphasizing interregional inequalities (Case Study: Western Azerbaijan Province)

Housing, as a basic need as well as a symbol of human being function is considered as a geographical phenomenon which plays an important role in development of human societies. The main aim of the present study is measuring and spatial analysis of housing development indicators in rural Western Azarbaijan Province, Iran. The present study is an applied research which methodologically is a combination of descriptiveanalytical methods. To get the target, 36 indicators were considered. The indicators are grouped into four categories namely: infrastructure and welfare, strength and structure, sanitary, and facilities. Data collection was based on documentary method. Expert’s opinions are used for selecting the indicators and weighting them. For data analysis and ranking the indicators three models of multicriteria decision making are applied: TOPSIS, VIKOR and Human Development Index (HDI). To gain a vigorous result, an integrating technique including Mean of weights, Borda and Kaplan methods was applied. Findings of the study indicate that villages of two counties namely: Makou and Chaldoran, according to all models are enjoying the highest level of development. In contrast, villages of Naghadeh and MiandoAb are at the lowest level of rural housing development. Based on integration model, the results show that enough attention should be paid to spatial justice in rural housing development. Such a spatial justice can be used by planners for enhancing the levels of development, reduction of inequality, rural resident’s satisfaction of their housing conditions and finally ending at the local development.