سلامت معنوی در بستر عوامل اجتماعی معنویت‌افزا از نگاه نهج‌البلاغه

سابقه و اهداف: سلامت معنوی بُعدی از سلامت انسان است که در بستر عامل های مختلفی می­‌تواند رشد کند. در متن ‌های اسلامی به ویژه در نهج ‌البلاغه می ‌توان این عوامل را استخراج نمود. یکی از عامل ‌های رشد دهنده ‌ی سلامت معنوی، عامل های اجتماعی است. این پژوهش با هدف جستجوی عوامل اجتماعی معنویت ‌افزا از نگاه نهج البلاغه انجام شده است.مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع تحلیل محتوا است و براساس آموزه ‌های فردی و اجتماعی نهج ‌البلاغه؛ با محوریت زمینه هایِ معنویت ‌افزای اجتماعی انجام شده است. در این پژوهش، اسناد و متن ‌های اسلامی، ازجمله نهج ‌البلاغه و نرم افزارهای علوم اسلامی بررسی شده است؛ همچنین در سایت نشریات کشور، با توجه به کلید واژه ‌ی«نهج‌البلاغه»، 500 مقاله بررسی شد که از این تعداد، 97 مقاله تکراری؛ و بقیه ‌ی مقاله ها مربوط به موضوع ‌های مختلف اجتماعی، اخلاقی، ادبی، تربیتی و غیره بود که از این تعداد، چهار مقاله مربوط به حیطه ی سلامت و چهار مقاله به نوعی مربوط به موضوع معنویت بود؛ و تنها یک مقاله به موضوع سلامت معنوی در نهج­‌البلاغه ارتباط داشت که تا حدّی مورد استفاده قرار گرفت.یافته‌ها: بر اساس پژوهش حاضر، معلوم شد که حاکمیت دین و رهبری جامعه در هدایت افراد به سوی ارزش ‌های اخلاقی و معنوی نقش پر رنگی دارد؛ و در کنار آن، مبارزه با فقر و بهره مندی جامعه از رفاه نسبی و نیز نفی تبعیض و نابرابری ‌های اجتماعی و اجرای عدالت، بستری را برای حرکت جامعه به ‌سوی ارزش ‌های معنوی فراهم می ‌کند.نتیجه‌گیری: با توجه به آنچه بیان شد می توان چنین نتیجه گرفت که معنویت، همان گونه که جنبه ‌ی فردی دارد، می تواند جنبه ‌ی اجتماعی نیز داشته باشد؛ به تعبیر دیگر، هم می­‌توان از جامعه ی معنوی سخن گفت و هم از جامعه ی مادی و غیر معنوی. رفتارهای مذهبی ازجمله موضوع هایی است که در ایجاد معنویت تاثیرگذار است. بر این اساس، هنگامی می توان از جامعه ‌ی معنوی سخن گفت ­که رفتارهای مذهبی در جامعه­‌ی ما فراگیر شود­.