اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی همراه با آموزه‌های اسلامی بر کاهش جبرگرایی و علائم افسردگی و افزایش بهزیستی روان‌شناختی در افراد افسرده

سابقه و هدف: امروزه افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روان‌شناسی و معضل عمومی زندگی بشر محسوب می گردد و تقریباً در همه کشورها و فرهنگ ها دیده می شود. با توجه به تاکید پژوهش‌های جدید بر استفاده از عامل‌های فرهنگی - اعتقادی، در فرهنگ ایرانی - اسلامی ما می‌توان برای درمان اختلال افسردگی در کنار اصول علمی واقعیت‌درمانی از آموزه‌های اسلامی هم کمک گرفت. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی واقعیت‌درمانی گروهی همراه با آموزه‌های اسلامی بر کاهش علائم افسردگی، اعتقادات جبرگرایی و افزایش بهزیستی روان‌شناختی در زنان افسرده بوده است.  روش کار: این پژوهش به‌شیوۀ نیمه‌آزمایشی و به‌صورت پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل و دورۀ پیگیری 40 روزه صورت گرفته است. جامعۀ آماری زنان افسرده‌ مراجعه کننده به درمانگاه ندای آرامش روان تهران در تابستان سال 1400 بودند که از میان آنان 32 نفر به‌روش نمونه‌گیری هدفمند نمونۀ پژوهش انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 16 نفر) جایگذاری شدند. جهت جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامۀ افسردگی بک و همکاران، مقیاس بهزیستی روان‌شناختی ریف و کیز و مقیاس ارادۀ آزاد و جبرگرایی پالهاس و مارجسون استفاده شد و افراد گروه آزمایش به‌مدت هشت جلسۀ 90 دقیقه‌ای در جلسات واقعیت‌درمانی گروهی همراه با آموزه‌های اسلامی شرکت کردند. داده‌های به‌دست‌آمده با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیّره تجزیه ‌و تحلیل شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.یافته‌ها: نتایج نشان داد واقعیت‌درمانی گروهی همراه با آموزه‌های اسلامی بر کاهش علائم افسردگی و جبرگرایی و افزایش بهزیستی روان‌شناختی تاثیر معناداری داشت (0.05>p). مقدار این تاثیر با توجه به مجذور نسبی اتا (اندازۀ اثر) در دورۀ پیگیری بدین صورت بود که 42% تغییرات ارادۀ آزاد، 60% تغییرات افسردگی، 26% تغییرات پذیرش خود، 30% تغییرات ارتباط مثبت، 29% تغییرات استقلال و 28% تغییرات تسلط بر محیط در مرحلۀ پس آزمون از تفاوت گروه‌های آزمون و کنترل ناشی می‌شد.نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که واقعیت درمانی گروهی همراه با آموزه‌های اسلامی می تواند برای بهبود علائم افسردگی، کاهش جبرگرایی و افزایش بهزیستی روان شناختی افراد افسرده موثر باشد.

the effectiveness of group reality therapy with islamic teachings on reducing determinism and depressive symptoms and increasing psychological well-being in depressed people

background and objective: depression is one of the most common psychological disorders and a general problem of human life, and is prevalent in almost all countries and cultures. according to the emphasis put in the new research on the use of cultural-religious factors, in the iranian-islamic culture, in addition to the scientific principles of reality therapy, we can also draw on islamic teachings to treat depression. for this reason, this research aims to determine the effectiveness of group reality therapy along with islamic teachings on reducing depression symptoms, deterministic beliefs, and increasing psychological well-being in depressed women. methods: this is a quasi-experimental study with a pretest posttest control group design and a 40-day follow-up period. depressed women referring to tehran's nedaye aramesh-e-ravan clinic in the summer of 2021 as the statistical population, out of whom 32 were selected using the purposeful sampling method. then, they were randomly placed in two experimental and control with 16 participants in each group. to collect data, becket al.’s depression questionnaire and (bdi-ii), the scale of psychological well-being by ryff and keyes, and the scale of free will and determinism (fad) by paulhas and margeson were used, and the subjects of the experimental group attended 8 90-minute group reality therapy sessions with islamic teachings. the data obtained from the research were analyzed by multivariate covariance analysis. in the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests. results: the findings showed that group reality therapy, along with islamic teachings, has a significant effect on reducing symptoms of depression and determinism and increasing psychological well-being (p<0.05). the amount of this effect according to the relative eta square (effect size) in the follow-up period is as follows: 42% of the changes in free will, 60% of the changes in depression, 26% of the changes in self-acceptance, 30% of the changes in positive relations, 29% of the changes in autonomy and 28% of the changes in environmental mastery in the post-exam phase comes from the difference between the test and control groups. conclusion: the present study showed that group reality therapy along with islamic teachings can be effective in improving depression symptoms, reducing determinism and increasing psychological well-being in depressed people.