طراحی درمان رفتاری - هیجانی - معنوی برای اختلال وسواس جبری: پژوهش کیفی

سابقه و هدف: اگرچه درمان‌های متعددی برای اختلال وسواس جبری طراحی شده است اما اثربخشی کافی در تمامی افراد ندارد. ازاین‌رو، درمانگران وسواس به‌دنبال درمان‌های چندبُعدی هستند. هدف پژوهش حاضر طراحی شیوه‌نامۀ رفتاری - هیجانی - معنوی برای درمان وسواس جبری بوده است.روش کار: با توجه به هدف پژوهش باید بسته‌های درمانی موثر تدوین‌شده در پژوهش‌های قبلی در محورهای رفتاری، هیجانی و معنوی تجزیه و تحلیل می‌شد و اهداف و فنون کارآمد انتخاب و با توجه به بافت اسلامی در بستۀ درمانی - رفتاری - هیجانی معنوی یکپارچه می‌شد. جامعۀ آماری پژوهش شامل مقالات و پایان‌نامه‌های مرتبط با درمان‌های رفتاری، هیجانی و معنوی اختلال وسواس جبری در زبان فارسی و انگلیسی بود. این پژوهش‌ها جمع‌آوری و اهداف و فنون و سازوکار‌های آنها استخراج شد. سپس اهداف و فنون و سازوکار‌های کارآمد که تبیین نظری و شواهد پژوهشی خوبی داشتند و کارشناسان آنها را تایید کردند در شیوه‌نامۀ رفتاری هیجانی معنوی یکپارچه شد و بستۀ نهایی نیز بر اساس نظر کارشناسان اصلاح و تایید نهایی شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.یافته‌ها: شیوه‌نامۀ رفتاری - هیجانی - معنوی برای درمان وسواس جبری شامل 15 جلسه است: ایجاد رابطۀ درمانی و تبیین منطق درمان، ارزیابی مثبت ثانویۀ معنوی افکار منفی، پذیرش شک و تردید، خودآرام سازی، کاهش آمیختگی فکر و عمل، مواجهه و بازداری از پاسخ، پذیرش شک و تردید و مدیریت رفتار، مهارت ذهن‌آگاهی آمیخته به معنویت، رفع موانع مواجهه و بازداری از پاسخ، افزایش کیفیت زندگی و اصلاح سبک زندگی.نتیجه‌گیری: شیوه‌نامۀ رفتاری - هیجانی - معنوی برای درمان وسواس جبری، مولفه‌ها و فنون موثر برای درمان‌های رفتاری، هیجانی و معنوی را جمع‌آوری و در بافت اسلامی یکپارچه کرده است. در این بستۀ درمانی بر ارزشمندی مذهب و دین‌داری تاکید و تفاوت‌های فرد مذهبی و فرد وسواسی تبیین شد. برخی فنون جدید نیز تدوین شد مانند تفکیک بین افکار منفی اختیاری و افکاری منفی غیراختیاری که دومی وسواس فکری است و گناه ندارد. همچنین فنون ارزیابی مثبت ثانویۀ معنوی نیز تدوین شد که بر اساس آن صبر بر افکار منفی مزاحم،‌ گامی برای تقرب‌جستن به خدا مفهوم‌سازی شد.

designing behavioral-emotional-spiritual therapy for obsessive compulsive disorder: a qualitative study

background and objective: although several treatments have been designed for obsessive-compulsive disorder, they are not effective enough in all patients. hence, obsession therapists are looking for multidimensional treatments. the aim of the current research is to design a behavioral spiritual-emotional protocol for the treatment of obsessive-compulsive disorder. methods: given the purpose of the research, the effective treatment packages developed in previous researches should be analyzed in behavioral, emotional and spiritual axes, and effective goals and techniques should be selected and integrated in the emotional-spiritual behavioral treatment package according to the islamic context. the statistical population of this research included articles and theses related to behavioral, emotional and spiritual treatments of obsessive compulsive disorder in farsi and english. these researches were collected and analyzed into components, techniques and mechanisms. then, the effective components, techniques and mechanisms with good theoretical support and research evidence were integrated into the behavioral- emotional-spiritual protocol. the final package was approved and confirmed by experts in the field. in the present study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests. results: the behavioral-emotional-spiritual protocol for the treatment of obsessive compulsive disorder includes 15 sessions: establishing a therapeutic relationship and explaining the treatment, secondary positive spiritual evaluation of negative thoughts, acceptance of doubts, self-soothing, reducing the fusion of thought and action, exposure and response prevention therapy, acceptance of doubts and behavior management, spiritual mindfulness, removing obstacles, increasing the quality of life and modifying the lifestyle. conclusion: behavioral-emotional-spiritual protocol for obsessive compulsive disorder treatment has collected and integrated the effective components and techniques of behavioral, emotional and spiritual treatments. in this therapeutic package, emphasis was placed on the value of religion and religiosity, as well as the differences between a religious individual and an individual with obsessive-compulsive disorder (ocd). some new techniques were developed, such as distinguishing between voluntary negative thoughts and involuntary negative thoughts, with the latter being considered as obsessive thoughts and not sinful. additionally, secondary positive evaluation techniques were formulated, whereby enduring intrusive negative thoughts was conceptualized as a step towards seeking closeness to god.