طراحی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس اسلام

سابقه و هدف: پژوهش‌های داخلی و خارجی متعددی دربارۀ درمان روان‌شناختی مبتنی بر پذیرش و تعهد انجام شده و اثربخشی آن را تایید کرده است؛ اما امروزه با مشخص‌شدن نقش مذهب بیماران در درمان اختلالات روانی، مطالعات مذهبی-روان‌شناختی که به بررسی نقش مذهب افراد در درمان آنان می‌پردازد در سطح جهانی افزایش یافته است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی برای به‌کارگیری در فرایند درمان افراد مسلمان با باورهای مذهبی بود.روش کار: به‌منظور بررسی چگونگی الگوی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی با بهره‌گیری از روش کیفی نظریۀ داده‌بنیاد (متنی)، مفاهیم نظری رویکرد درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در قرآن کریم، تفسیر المیزان و اصول کافی واکاوی شد و با تبادل نظر با متخصصان علوم روان‌شناسی و متخصصان علوم اسلامی، مفاهیم موجود در متون اسلامی که با مفاهیم نظری رویکرد یادشده قرابت معنایی و مفهومی داشت، انتخاب و تعریف شد و در ادامه مفاهیم به‌دست‌آمده در دو مرحلۀ باز و محوری کدگذاری شد و در مرحلۀ سوم با اجرای کدگذاری انتخابی، مقوله‌های اصلی استخراج و ارتباط بین آنها مشخص شد. مولفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.یافته‌ها: در این پژوهش الگوی پذیرش و تعهد بر اساس مفاهیم اسلامی طراحی و ارائه شد. این الگو از دو قسمت فرایندهای سلامت روانی که نشان‌دهندۀ قلب سلیم و فرایندهای آسیب روانی که نشان‌دهندۀ قلب مریض است تشکیل شده است.نتیجه‌گیری: درمانگران با استفاده از الگوی اسلامی ارائه‌شده در این پژوهش می‌توانند نتایج اثربخش‌تری در درمان اختلالات روانی در بین بیماران مسلمان در کشورهای اسلامی به دست آورند.

designing the acceptance and commitment therapy model based on islam

background and objective: in relation to psychological treatment based on acceptance and commitment, several internal and external studies have been done and its effectiveness has been confirmed but today, with the clarification of the role of patients' religion in the treatment of their mental disorders, we are witnessing an increase in religious-psychological studies worldwide that examine the role of people's religion in their treatment; therefore, the purpose of this study is to design a model based on islamic concepts for use in treatment of muslims based on religious beliefs. methods: in order to develop the theoretical model of acceptance and commitment based on islamic concepts, the grounded theory (textual) was used as a qualitative method to explore the theoretical foundations of the acceptance and commitment therapy approach in the quran, tafsir al-mizan and al-kafi. by exchanging ideas with psychologists and islamic scholars, the concepts found in islamic texts that were semantically and conceptually related to the theoretical concepts of the acceptance and commitment therapy approach, were selected and defined. then, the concepts obtained were coded in two open coding and axial coding stages, and in the third step, by performing selective coding, the main categories were extracted and the relationship between them was specified. the authors reported no conflict of interests. results: in the present study, the theoretical model of acceptance and commitment was developed based on islamic concepts; this model consists of two parts: mental health processes that represent a pure heart and mental disorder processes that represent a sick heart. conclusion: using the islamic model presented in this study, therapists can obtain more effective results in the treatment of mental disorders among muslim patients in islamic countries.