سلامت معنوی در سالمندان ایرانی: مرور نظام‌مند

سابقه و هدف: با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در کشور، توجه به ابعاد مختلف سلامتی ازجمله سلامت معنوی و عوامل مرتبط با آن ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف دستیابی به دیدی جامع از سلامت معنوی سالمندان ایرانی و عوامل مرتبط با آن انجام شده است. روش کار: این مطالعه از نوع مروری و جست‌وجوی نظام مند است. در مرداد ماه سال 1398 مرور مقالات فارسی و انگلیسی در پایگاه‌های پابمد، ساینس دایرکت، گوگل اسکولار، بانک اطلاعات نشریات کشور، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی و نورمگز با کلیدواژه‌های ,spiritual wellbeing ,elderly ,older people ,older adult ,aged ,senior ,iran spiritual health و همچنین سلامت معنوی، بهزیستی معنوی، سالمند، سالخورده، پیر، مسن و ایران انجام شد و با توجه به معیارهای ورود و خروج 34 مقالۀ مرتبط وارد پژوهش شد. مولفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی دربارۀ این پژوهش گزارش نکرده‌اند.یافته‌ها: از میان مقالاتی که وارد مطالعه شد، در 17 مقاله به بررسی رابطۀ سلامت معنوی با عوامل روان‌شناختی، هفت مقاله به توصیف وضعیت سلامت معنوی، چهار مقاله به بررسی رابطۀ سلامت معنوی و کیفیت زندگی و سه مقاله به بررسی سالمندی موفق، دعا و کنترل قند خون در سالمندان پرداخته شده است. سه مقاله نیز به‌صورت مداخله‌ای تاثیر خاطره‌گویی، مراقبت معنوی و مداخلۀ معنوی را بر سلامت معنوی سالمندان بررسی کرده است. علاوه‌براین، در بیش از 90 درصد مطالعات برای سنجش سلامت معنوی از پرسش‌نامۀ پالوتزین و الیسون استفاده شده و در بیشتر مطالعات میانگین نمرۀ سلامت معنوی متوسط ارزیابی شده‌ ‌است.نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌ها می‌توان گفت که ارتقای سلامت معنوی در سالمندان می‌تواند در سلامت روانی، کیفیت زندگی و رضایت از زندگی آنان موثر باشد. نتایج به‌دست‌آمده در بررسی رابطۀ ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و سلامت معنوی بعضاً متناقض بود؛ ازاین‌رو لازم است برای ارزیابی دقیق سلامت معنوی در سالمندان ابزار متناسب با این گروه سنی و فرهنگ جامعۀ ایرانی و اسلامی طراحی و اجرا شود.