تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخص‌های غذای طیّب در قرآن کریم

سابقه و هدف: طراحی فرایندها و نظام‎های تمدنی بر اساس مبانی قرآنی یکی از مسائل اصلی حوزه‎های معرفتی و مدیریتی در جامعۀ اسلامی است. تغذیه از حیاتی‎ترین فرایندهای زندگی است و بر اساس مبانی اسلامی در تامین سعادت دین و دنیای انسان نقش کلیدی دارد. از دیدگاه جهان‌بینی اسلامی، تغذیه بر جسم، فکر و ایمان انسان اثر می‌گذارد. ازاین‌رو، هدف این پژوهش تبیین مفهومی زنجیرۀ غذایی بر اساس شاخص های غذای طیّب در قرآن کریم بود.روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل محتوای کیفی است که در آن به استناد آیات قرآن کریم و با تکیه بر تفاسیر به یکی از جنبه‌های مغفول تغذیه پرداخته شده است. برای تحلیل واژۀ طیّب، نخست معنای لغویِ آن در آثار لغت شناسان بررسی شد و از مجموع آرای آنان معنایی جامع و مانع به دست آمد. برای دستیابی به استاندارد غذای طیّب، این واژه در قرآن کریم تحلیل و بررسیِ معناشناختی شد و از طریق ترسیم شبکۀ معنایی، هستۀ معناییِ آن استخراج و بر پایۀ آن، شاخص های غذای طیّب استخراج شد. مولفان مقاله هیچ‌گونه تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند.یافته‌ها: غذای طیّب غذایی پاک و تکوینی است که با ساختار بدن هماهنگی کامل دارد و لذت بخش، مطابق با ذائقه، مطبوع، دارای اثر مفید و سازنده برای جسم و روح و غیرمضر و غیرمخرب است. حلال چیزى است که ممنوعیتى نداشته باشد و طیّب به چیزهاى پاکیزه گفته مى‏شود که موافق طبع سالم انسانى است، نقطۀ مقابل خبیث که طبع آدمى از آن تنفر دارد. از نظر مفهومی، غذای طیّب غذای حسن، مفید، سالم و بدون ضرر، حلال، پاک، متناسب با مزاج، بدون آلودگی ظاهری و باطنی و غذایِ با ارزشِ غذایی کامل است.نتیجه‌گیری: شاخص های غذای طیّب عناصر اصلی استانداردی جامع و فرایندی برای کل زنجیرۀ تولید تا مصرفِ مواد غذایی است که استانداردی با کیفیت برتر برای بهینه سازی فرایندهای غذایی محسوب می‌شود.