چین ‌شناسیِ ایرانیان در پرتو ترجمه‌ های دوره قاجاریه

روابط سیاسی بین ایران و چین از سال های پیش از تاسیس قاجاریه و در تمام قرن نوزدهم میلادی وجود نداشت؛ علت این امر درگیری دو کشور با بحران و مسائل داخلی و تضعیف قدرت آنان در نتیجه ضعف نیروی دریایی و مواجهه با دول قدرتمند و سلطه گر اروپایی بود. با این وجود، ترجمه آثاری در باب تاریخ چین و سفرنامه اروپاییان در این خصوص و نیز سفرنامه چند نفر از رجال قاجار به چین در قرن نوزدهم نوعی تناقض در کنش ها را نشان می دهد. مساله نوشتار حاضر، بررسی و تحلیل علل توجه مراکز رسمی ترجمه دوره قاجار به تاریخ چین است. آیارویکرد ایرانیان درمواجهه با چین درتداوم نگرش تمدنیباستانی پیشین بوده ویا متاثر ازتحولات مدرن ومسائل مشابه دو کشور دردنیا ی قرننو زده مصور تگرفته است؟چه متونی ترجمه شده وعلل توجه به ترجم ها ی نمتون چه بود؟سفارش دهندگان ومصرف کنندگان متون ترجمه شده از چه سنخی بودند؟ دستاورد تحقیق نشان می دهد که علّت توجه شاهان قاجار به ترجمه متون در باب چین را می توان نوعی علقه تاریخی مشترک در قالب تمدن‌های دنیای کهن، سیستم والگوی اداره سرزمینی در قالب امپراتوری وممالک محروسه، سنّت ها والگوهای زیست اجتماعی،تشابه شرایط و مسائل جوامع دو قلمرو و علاقه به طب چینی و تداوم الگوی طب سنتی پزشکی در ایران قاجاریاز یک سو و مواجهه امپراتوری چین باتحرّکات مسلمانان آن دیار از سوی دیگر دانست