زیبارویان و بتکده‌های چین در فرهنگ و ادب عامیانه ایران

بازتاب آرمانی سرزمین وسیع و مردم چین در ادبیات قدیم ایران چه در ادبیات نخبه گرا و چه در ادب عامه، پررنگ و قابل ملاحظه است. جاذبه های طبیعی و تجاری و فرهنگی چین و دوری و دسترس ‌‌‌‌‌ناپذیری و عدم بروز جنگ و ستیز میان دو سرزمین از موضوعاتی محسوب می شود که توجه بدین سرزمین را نزد ایرانیان بسیار پررنگ می کرد. در این میان، خوبرویان و زیبارویان و بتکده‌های چین نیز از وجوه آرمانی و پرکششی است که در حافظه جمعیِ ایرانیان ماندگاری خاصی داشته و زمینه خیال‌پردازی هایی را در نثر و نظم فراهم آورده است؛ افزون بر آن، ادبیات داستانی شفاهی و مکتوب، جایگاه ویژه ای دارد. چگونگی بازتاب این مهم در منابع داستانی عامیانه، پرسش اصلی پژوهش پیشِ روست. توجه بدین موضوع و ریشه یابی آن برساخته شدن چنین ذهنیت آرمانی و تاثیرپذیری از فرهنگ چین را نزد ایرانیان در ادوار مختلف باز می تاباند. این تاثیر گویای متننگاه زیبایی شناسانه جامعه ایران است و از نوعی تاریخ فرهنگی در وجه ذهنی سخن می گوید. در اینجا با روش کتابخانه ای و با نظر به پیشینه بازتاب یافتن زیبارویان و بتکده های چین در اندیشه ادبا به داستان‌هایی منتخب از قرن ششم تا دوازدهم پرداخته شده است. داستان‌هایی از هر قرن که بازگوکننده نمادین از اندیشه جمعی و ذهنیت زیبایی شناسانه مردم است و بی گمان همچون رشته زنجیری معنادار در فرهنگ عامه ایرانیان خود می نمایاند.