رقابت بانک شاهنشاهی ایران با صرافان و بازرگانان ایرانی دردوره قاجار

چکیدهتا آغاز فعالیت بانک شاهنشاهی در ایران تقریباً، وظایف این موسسه جدید را در امور پولی- اعتباری صرافان و تجار داخلی انجام می دادند. ورود بانک شاهنشاهی در عرصه اقتصادی - پولی کشور تباین و تضاد مستقیمی با منافع این گروه پر نفوذ در عرصه فعالیت های اقتصادی- مالی داشت. بنابراین برخورد دشمنانه و رقابت آمیز طرفین اجتناب‌ناپذیر شد. به‌ویژه آنکه موسسه جدید مذکور به کمتر از تسلط کامل بر سر پل های اقتصادی- پولی کشور رضایت نمی داد و از سویی گروه بانکداران محلی برای رهایی از تنگناهای گریزناپذیری که بانک شاهنشاهی برای آنها ایجاد کرده بود، در رقابتی که بیشتر به نوعی تنازع بقا شبیه بود درگیر شدند. پیش از این صرافان ایرانی تمام نقل و انتقالات و امور پولی و اعتباری کشور را به انجام می رساندند. در آستانه تشکیل بانک شاهنشاهیِ ایران، زمینه های درونی تاسیس موسسات بانکی در ایران مراحل نهایی را سپری می کرد و برخی تجار و صرافان بزرگ هم کوشیدند تا نظر مساعد حاکمیت قاجار را برای تاسیس یک بانک ملی ایرانی جلب کنند، اما این روند با تاسیس بانک شاهنشاهی و رقیبش، بانک استقراضی به شکست انجامید و رقابت خردکننده این بانک ها هرگونه مجالی را از جامعه اقتصادی - تجاری ایرانی برای تاسیس بانک ایرانی تا سال ها بعد به تعویق انداخت. واژگان کلیدی: قاجار، بانک شاهنشاهی ایران، بانک استقراضی، تجارت، بازرگانان، صرافان، ایران، انگلستان، روسیه، روابط خارجی .