بررسی نقش تاریخی خلیج فارس در توسعه مناسبات تجاری ایران و شرق آفریقا

بنادر ایران در سواحل خلیج‌ فارس از دیرباز به‌عنوان کانون راهبردی در ارتباطات تجاری میان سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا نقش کلیدی ایفاء کرده‌اند. این موقعیت ژئواکونومیک خاص همراه با پیوندهای فرهنگی میان ایران و کشورهای شرق آفریقا بستری مناسب برای تبادلات تجاری و اقتصادی فراهم آورده است. هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی جایگاه تاریخی خلیج ‌فارس در توسعه مناسبات تجاری ایران و شرق آفریقا است. این پژوهش همچنین به تحلیل نقش کنونی خلیج ‌فارس در تقویت روابط اقتصادی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های بالقوه این منطقه پرداخته است. سوال اصلی پژوهش عبارت است از اینکه خلیج ‌فارس چه نقشی از گذشته تاکنون در توسعه مناسبات تجاری ایران و شرق آفریقا ایفاء کرده و نقاط قوت و ضعف این روابط چه بوده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که خلیج ‌فارس همواره به‌عنوان کانون استراتژیک در تجارت میان ایران و شرق آفریقا عمل کرده و بر توسعه روابط اقتصادی و فرهنگی دو طرف تاثیر زیادی گذاشته است. این پیوندها به‌ویژه در دوران معاصر با استفاده از موقعیت ژئواکونومیک ایران در کریدور شمال- جنوب و مسیرهای ترانزیتی آسیای میانه و دریای خزر، فرصتی مناسب برای گسترش تبادلات تجاری میان ایران و کشورهای شرق آفریقا فراهم می‌آورد. بنابراین، بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های خلیج ‌فارس می‌تواند در تقویت دیپلماسی اقتصادی ایران و گسترش نفوذ آن در منطقه شرق آفریقا نقش به سزایی ایفاء کند.

examining the historical role of the persian gulf in the development of trade relations between iran and east africa

iran’s ports on the shores of the persian gulf have long played a key role as a strategic hub in the trade communications among the three continents of europe, asia, and africa. this unique geo-economic position, combined with the cultural ties between iran and the countries of east africa, has provided a suitable foundation for commercial and economic exchanges. the main objective of the present research is to examine the historical significance of the persian gulf in the development of trade relations between iran and east africa. this study also analyzes the current role of the persian gulf in strengthening economic relations and leveraging the potential capacities of this region. the primary research question is: what role has the persian gulf played, from the past to the present, in the development of trade relations between iran and east africa, and what have been the strengths and weaknesses of these relations? the research findings indicate that the persian gulf has consistently acted as a strategic hub in the trade between iran and east africa, greatly influencing the development of economic and cultural ties on both sides. in the contemporary era, these links—leveraging iran’s geo-economic position within the north-south corridor and the transit routes of central asia and the caspian sea—provide a valuable opportunity to expand trade exchanges between iran and east african nations. therefore, the optimal utilization of the persian gulf’s capacities can play a significant role in strengthening iran’s economic diplomacy and expanding its influence in the east africa region.