یهودیان بارفروش(بابل) و حمایت بریتانیا (سال 1283ق./ 1866م.)

ایران کشوری با تنوع قومی، مذهبی و فرهنگی است و این امتیاز در فقدان یک نظام اداری کارآمد می‌تواند به تقابل نیروهای اجتماعی و همچنین بروز مشکلات در سطح محلی و ملی منجر شود. در قرن دوازدهم هجری قمری/ نوزدهم میلادی، شهر بارفروش (بابل کنونی) در استان مازندران واقع در جنوب دریای خزر، صحنه خشم اکثریت مسلمانان علیه اقلیت یهودی آن شهر شد که افزون بر خونریزی و چپاول، گرویدن اجباری یهودیان به اسلام را نیز به همراه داشت. این شرایط به‌نوبه خود موجب دخالت بریتانیا در مقام حمایت از یهودیان گردید (1283ق./ 1866م.). اگر چه این حادثه، پیش‌تر موردمطالعه و بررسی قرار گرفته است، اما پژوهش حاضر با روش تاریخی- تحلیلی بر آن است تا از زاویه‌ای جدید به بررسی این رویداد بپردازد. برای این منظور به مطالعه حضور جامعه یهودی در بارفروش، روند حمایت انگلیس از یهودیان و همچنین راه‌حل دولت مرکزی برای برقراری نظم و امنیت در شهر می‌پردازد که مورد اخیر، مستلزم بازخوانی یک سند جدید آرشیوی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که حضور جامعه یهودی با خاستگاه روستایی در شهر بارفروش سابقه چندانی نداشت و همین اقامت کوتاه می‌توانست مانع از درک متقابل و تعریف چارچوب تعامل طرفین شود، به‌ویژه اینکه نظام اداری مازندران فاقد توانایی لازم برای ساماندهی امور بود. واکنش هیجانی و ناسنجیده اکثریت مسلمان نسبت به اقلیت یهودی به‌سرعت جنبه دینی به خود گرفت. پیامد عدم اقدام دولت مرکزی، توسل یهودیان به سازمان‌های یهودی در بریتانیا بود که منجر به دخالت لندن در این حادثه شد. بدین ترتیب، اکثریت مسلمان نه‌تنها به خواسته خود نرسید، بلکه افزون بر جبران خسارت یهودیان، این فرصت را برای امپریالیسم بریتانیا  فراهم کرد تا به‌عنوان حامی یهودیان تا پایان دوره قاجاریه در امور داخلی ایران مداخله کند.

jewish barforoush (babol) and british support (1283 ah/ 1866 ad)

iran is a country with ethnic, religious and cultural diversity, and this privilege in the absence of an efficient administrative system can lead to the confrontation of social forces and the occurrence of issues locally and nationally. in the 12th century ah / 19th ad, the city of barforoush (current babol) in mazandaran province, located in the south of the caspian sea, became the scene of the anger of the majority of muslims against the jewish minority of that city, which, in addition to bloodshed and looting, also led to the forced conversion of jews to islam. these circumstances in turn caused the intervention of britain in the position of protecting the jews (1283 a.h./ 1866 a.d.). although this incident has been already studied and investigated, the present research aims to examine this event from a new prespective with a historical-analytical method. for this purpose, it probes the presence of the jewish community in barfarosh, the process of british support for jews, as well as the solution of the central government to establish order and security in the city, the latter of which requires the rereading of a new archival document. the findings show that the presence of the jewish community with a rural origin in the city of barfarosh did not have much history, and this short stay could prevent the mutual understanding and definition of the interaction framework of the parties, especially that the administrative system of mazandaran lacked the necessary ability to organize affairs. the emotional and ill-considered reaction of the muslim majority towards the jewish minority quickly took on a religious aspect. the consequence of the lack of action of the central government was the appeal of the jews to the jewish organizations in britain, leading to the involvement of london in this event. hence, the muslim majority could not achieve what they wanted, and in addition to compensating the jews, it provided the opportunity for british imperialism to intervene in the internal affairs of iran as a supporter of the jews until the end of the qajar era.