روابط سیاسی نادر شاه افشار با خانات خیوه

رسمیت‌یافتن مذهب تشیع توسط صفویان در ایران به‌عنوان مسئله‌ای چالش‌برانگیز برای دولت‌های هم‌مرز با ایران از جمله خانات محلیِ تحت حاکمیت ازبک‌ها در منطقۀ آسیای مرکزی، بازتاب داشت. نمودهای عینی مواضع و سیاست خانات خیوه و خوارزم در قبال صفویان از آغاز تا اضمحلال، موازی با خوانش‌های خودمختاری در ابتدای تاسیس، تحت سلطه‌بودن در دورۀ شاه عباس بزرگ و  استقلال از ایران در دورۀ فروپاشی انعکاس یافتند. در راستای این مسئله، سیاست‌های تحریک‌آمیز و توسعه‌طلبانۀ خانات منطقۀ خوارزم، هم‌زمان با اواخر دورۀ حکومت صفویان، حاکمیت ایران آن دوره را برای مدتی با چالش جدّی مواجه ساخت. رهیافتی در باب مسئلۀ مذکور که شروع آن توسط افغان‌ها و تداوم آن با پشتیبانی و حمایت خوانین وقت آسیای مرکزی در خیوه تحت حاکمیت شیرغازی خان و بعد ایلبارس خان تدارک و پشتیبانی می‌شدند و نیز رهیافتی در باب مسئلۀ هم‌عرض با آن، هنگام لشکرکشی نادر شاه به هند و همانا ورود شورشیانی از منطقۀ خوارزم به هدایت و تحریک ایلبارس، خان وقت خیوه به منطقۀ خراسان درخور توصیف هستند؛ تحولاتی که در نوع خود از جمله علت‌های توجه و لشکرکشی نادر به منطقۀ خوارزم بودند. پژوهش حاضر بر اساس این مسئله شکل گرفته است که روابط سیاسی نادر شاه با خانات خیوه به چه شکل بود و به چه نتایجی منتهی گردید؟