نقش حاکمان ایرانی‌تبار آناتولی و قفقاز در شکل‌گیری روابط اشکانیان با روم

شکل گیری روابط دیپلماتیک ایران و روم در آغاز قرن یکم پیش از میلاد، در نتیجه توسعه طلبی روم به سمت شرق و اشکانیان به سمت غرب، منجر به رویارویی ایران و روم شد. از دید این جستار، کشمکش ایران و روم در طول قرن یکم قبل از میلاد، محصول واقعی عملکرد حاکمان دست نشانده ایرانی ‌تبار قفقاز و آناتولی است که نقش آنها در بسیاری از وقایع، با تکیه بر تحلیل روایات مورخان یونانی و رومی پیرامون حوادث این دوره مشهود است. بنابراین، هدف از تحقیق حاضر، آشکار ساختن جایگاه حاکمان محلی آناتولی و قفقاز، به ‌خصوص آرتاکسیان ارمنستان در شکل ‌گیری روابط ایران و روم در آغاز قرن یکم قبل از میلاد، از طریق توصیف و تحلیل داده‌ های منابع است که در سایه دستاورد تحقیق فوق، بسیاری از مسائل ایران و روم در ارتباط مستقیم با حوادث این مناطق و حاکمان آن تا حدودی توجیه تاریخی پیدا می ‌کند. چرایی و چگونگی نقش حاکمان ایرانی‌تبار آناتولی و قفقاز در شکل‌ گیری روابط ایران و روم پرسشی است که در اینجا مطرح می ‌شود و فرضیه تحقیق نیز بر اثرگذار بودن این پادشاهی ‌ها در نتیجه رقابت بین آنها و حمایت ‌هایی که از سوی ایران و روم می ‌شدند، تاکید دارد.