مواضع حسینعلی‌خان قاجار ایروانی در اختلاف دولت عثمانی و کریم‌خان زند در مسئله بصره (1193-1180ق.)

آغاز مداخلات روسیه تزاری در قفقاز، مناسبات کریم خان زند و دولت عثمانی را در قبال حمایت از خان نشین ایروان در برابر تهدیدهای روسیه و گرجستان بهبود بخشید. اما این روابط دوستانه در مسئله بصره رو به تیرگی نهاد و مناسبات سیاسی جدیدی میان دو دولت شکل گرفت. در این بین، خوانین منطقه قفقاز و آذربایجان از جمله حسینعلی خان قاجار ایروانی متاثر از روابط پرتنش دو کشور، اقدام به اتخاذ موضع در این مسئله کردند. این سوالات مطرح است که خان ایروان در روابط خصمانه میان این دو دولت در مسئله بصره چه موضعی اتخاذ نمود؟ دولت عثمانی برای جلب همراهی خوانین قفقاز به‌ویژه خان ایروان چه سیاستی در پیش گرفت؟ خان ایروان به سبب داشتن مرز مشترک با دولت عثمانی و دوری قدرت جغرافیای سیاسی خان زند، به جانبداری از مواضع دولت عثمانی در غائله بصره پرداخت و اقدامات دولت عثمانی در ارسال نامه، هدایا و نمایش قدرت جنگی در مرزهای مشترک با قلمرو خوانین قفقاز و آذربایجان، در گرایش خان ایروان به دولت عثمانی در مسئله بصره نیز تاثیرگذار بود. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای منابع تاریخنگاری ایرانی و عثمانی، فرضیه مقاله را مورد بررسی قرار خواهد داد.