واکاوی دکترین پهلوی دوم در سیاست خارجی

یکی از برنامه‌های پر سر و صدای شاه در دهه 40 شمسی، سیاست مستقل ملی بود که بر اساس آن قرار بود ایران با ایجاد موازنه مثبت میان بلوک شرق و غرب، استقلال خود را در سیاست خارجی حفظ کند. الگوبرداری از سیاست مستقل ژنرال دوگل در فرانسه و مارشال تیتو در یوگسلاوی و ترس شاه از به خطر افتادن حکومتش توسط کشورهای عربی و شوروی، مهم‌ترین انگیزه های او از این کار بود. در این راستا اقداماتی جهت تنش زدایی با شرق، به ویژه شوروی و چین صورت گرفت. با این حال، این سیاست نتوانست نتایج مورد نظر را به همراه آورد. در پژوهش حاضر تلاش شده تا به این سوال پاسخ داده شود که چرا سیاست مستقل ملی، علی رغم خواست شاه و هزینه ها و تبلیغات فراوانی که برای آن صرف شد، راه به جایی نبرد؟ یافته ها حاکی از آن است که رژیم شاه در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به غرب وابستگی کامل داشت و از این رو، اتخاذ سیاست مستقل ملی برای حکومت پهلوی امکان پذیر نبود. مقاله، ابعاد مختلف این وابستگی ها و اقدامات شاه برای اعمال این سیاست را بررسی خواهد کرد.