جایگاه هرمز در مناسبات ایران با جنوب و شرق آسیا در سده پانزدهم میلادی

ارتباطات دریایی ایران با جنوب و شرق آسیا در طول سده نهم قمری/ پانزدهم میلادی عمدتاً از طریق جزیره هرمز و تحت نظارت خاندان محلی معروف به شاهان هرمز یا ملوک هرمز صورت می‌گرفت. در همان حال که در نیمه نخست این سده، دولت تیموری در خراسان از راه زمینی معروف به راه ابریشم، روابط پرباری با چین شمالی برقرار کرده بود، در جنوب ایران نیز شاهان هرمز که خراجگزار دولت تیموری بودند، از راه دریایی مناسباتی گسترده با چین و هند داشتند. بدین ترتیب شکوفایی تمدنی ایران در این دوره به همان اندازه که مدیون سیاست‌های دولت تیموری مخصوصاً شاهرخ است، مدیون سیاست‌های خردمندانه شاهان هرمز در توسعه تجارت ایران در دریاهای آسیا نیز هست. در نتیجه این ارتباطات، هرمز در طول سده نهم قمری/ پانزدهم میلادی به کانون اصلی تجارت در منطقه خلیج فارس و یکی از دو کانون بزرگ بازرگانی حوزه غربی اقیانوس هند (در کنار عدن) و فراتر از آن به یک بندر جهانی تبدیل شد. این دوره، خلیج فارس به واسطه هرمز شاهد تجارت پررونقی با حوزه اقیانوس هند، جنوب و ‌شرق آسیا، شرق آفریقا، شبه‌جزیره عربستان، خاک اصلی ایران، اروپا و حوزه مدیترانه بود.