رویارویی ساحل‌نشینان مکران و صفویه با پرتغالی‌ها

هم زمان با روی کار آمدن صفویان در ایران، استعمارگران پرتغالی بر بخش هایی ازسواحل و جزایر جنوبی ایران استقرار یافتند. با توجه به شرایط منطقه ای و جهانی آن روزگار، این مساله منجر به مناسباتی چندجانبه میان صفویان و پرتغالی ها گردید. حضور پرتغالی ها در سواحل جنوبی ایران از جانب ساکنان این منطقه نیز واکنش هایی به دنبال داشت. از این رو، پرسشی مطرح است که عملکرد ساحل نشینان مکران در روابط ایران و پرتغال در آن دوره چه نقشی داشتند؟ با بررسی ابعاد این مساله، چنین استنباط می شود که تحرکات ساحل نشینان مکران در ابتدا منجر به همکاری مشترک صفویان و پرتغالی ها گردید. البته عملکرد پرتغالی ها به گونه ای بود که نه ‌تنها بلوچ های سواحل مکران به مقابله جدی با پرتغالی ها برخاستند، بلکه حکومت صفوی نیز سیاست مقابله با پرتغالی ها را در پیش گرفت. جنگ های فرسایشی طولانی بلوچ ها با پرتغالی ها در تضعیف موقعیت آنان در آب های جنوبی ایران تاثیرگذار بود. بنابراین، در جریان اخراج پرتغالی ها از جزایر و سواحل جنوبی ایران در زمان شاه عباس، بلوچ ها نیز در همراهی و همکاری با صفویان نقش‌آفرین بودند و در این مقاله، نقش ساحل نشینان مکران در جهت دهی روابط متقابل صفویان و پرتغالی ها مشخص شده است. نوشته حاضر به روش تاریخی با توصیف و تحلیل داده های تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، داستان ها، اشعار و حکایات بازمانده از آن دوره نگاشته شده است.