روابط سیاسی دولت ایدیقوت با مغولان مرکزی

اویغورستان از مناطقی بود که به جهت موقعیت جغرافیایی، شرایط فرهنگی، اداری و سیاسی اهمیت ویژه‌ای برای فاتحان مغولی داشت. این دولت محلی از مهم‌ترین متحدان مغولان مرکزی بود و در فتوحات و ارسال نیروهای نظامی و تدارکات نقش فعالی داشت. هدف اصلی مقاله‌ حاضر، بررسی مناسبات سیاسی دولت محلی ترکان اویغور (کوچو/ ایدی‌قوت) با حکومت مغولان مرکزی از دوره چنگیزخان تا دوره‌ قوبیلای و تاثیر این ارتباط بر روند حضور ترکان اویغور در ایران به روش پژوهش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر تحقیق کتابخانه‌ای و منابع تاریخی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که دولت محلی اویغورها، یک دولت ایلی  بود و تا زمانی می‌توانست استقلال خود را حفظ نماید که به خواسته‌های مغولان، از جمله خدمات نظامی جامه عمل بپوشاند. گرچه حضور مبلغان مذهبی، کاتبان و تجار اویغوری در میان قبایل مغولی پیش از ظهور چنگیزخان مطرح بوده است، اما با ایجاد پیوند سیاسی میان دولت اویغورها با چنگیزخان و تداوم آن از سوی جانشینان او، زمینه برای حضور تعداد زیادی از اویغورها در قلمرو امپراتوری فراهم شد. هر چند طبیعی جلوه می‌نماید که نیروهای متعدد تابع خان بزرگ مغولی موظف به خدمت و همراهی با آنان بودند، اما به نظر می‌رسد که مناسبات سیاسی دوستانه اویغورهای غربی با مغولان که اعتماد متقابل ایجاد کرده بود، در جهت حضور آنان در ایران موثر واقع شود.