روند استقرار اعراب در کرانه‌های دریای پارس (مرحله گذار از ساسانی به عصر اسلامی)

هم زمان با توسعه قدرت ساسانیان، روند انتقال و مهاجرت اعراب از سرزمین عربستان به عمان به تدریج افزایش یافت. در دوران فترت و ضعف پادشاهان ساسانی که از مرگ شاهپور اول (272 میلادی) تا جلوس شاهپور دوم (310 میلادی)، صورت گرفت، تجاوز اقوام مهاجم از کرانه‌های جنوبی به سرزمین‌های شمالی خلیج فارس آغاز و تشدید شد. از عمده‌ترین این قبایل، ازد، بنی تمیم، بکر بن وائل، حنظله و بنی تغلب بودند. با پیروزی مسلمانان و فروپاشی امپراتوری ساسانی، وحدت سیاسی و حاکمیت نظامی و اقتصادی ایرانیان بر بخش‌های جنوبی و شمالی خلیج فارس و دریای عمان گسست. تشدید روند عرب‌گرایی و مهاجرت قبایل عرب از عربستان و یمن به حدود بحرین و عمان و سپس ایران، نتیجه کوتاه مدت این فرایند بود. هدف از این پژوهش بررسی روند مهاجرت و اسکان قبایل گوناگون عرب در فاصله سقوط ساسانیان تا آغاز عصر اسلامی است. فرایند مهاجرت عرب‌نژادان به کرانه‌های جنوبی و جنوب شرقی ایران چگونه صورت گرفت و چه تاثیری بر جوامع محل سکونت آنان نهاد؟ در فرجام، گرچه این مهاجرت‌ها حضور عناصر عربی را در کرانه‌های خلیج فارس و دریای عمان تقویت کرد، اما سرانجام، این قبایل در سنت و فرهنگ و جامعه ایرانی، جذب و مستحیل شدند.

Arab Settlement on the Persian Gulf Coasts (The transition stage from the Sassanid to Islamic Era)

Simultaneouswith expansion of the Sassanid Empire there was an gradual increase in the migration of Arabs from Arabia to Oman. During the interregnum and the ensuing weakness of the Sassanid Empire, from Shahpȗr I’s death (272 A.D) to the ascend of Shahpȗr II (310 A.D), the invading hoards from the southern coasts of the Persian Gulf found new momentum in their attacks on the lands to the north of the Persian Gulf. Among the invading tribes those of Azd, Banitamim, BekribnVael, Hanzala, and Banitaghallab were more notable. The Muslims’ conquest and the fall of the Sassanid Empire unraveled the political unity and Persian military and economic dominance over large swathes of southern and northern Persian Gulf and the Sea of Oman which, in the short term, intensified Arabism and heightened the flow of migrant from Arabia and Yemen to Bahrain, Oman and ultimately Iran. The current research seeks to study the flow of migration and settlement of various Arab tribes from the fall of the Sassanid Empire to the dawn of the Islamic era. How did Arabs manage to migrate to the southern and southeastern swathes of Iran? And, how did this bear upon the host communities? It will be concluded that notwithstanding the strengthening of Arab presence in the Persian Gulf coasts and the Sea of Oman, as a result of these migration waves, the immigrants were absorbed and assimilated into the tradition, culture and Iranian society.