نگاهی به روابط سیاسی قاینات با هرات در دو دهه پایانی حکومت قاجار (بر پایه مکاتبات رسمی)

ولایت قاینات در دوره قاجار به سبب نقش موثر برخی از حکام آن منطقه، موقعیتی مهم در شرق ایران یافت. هرات در جوار مرز ایران، در معاهده پاریس از ایران جدا شد و به سبب جنگ هرات، ایران تا آخرین سال‌های حکومت قاجار، افغانستان را به رسمیت نشناخت و روابط سیاسی مستقیم میان دو حکومت برقرار نشد. با این وجود، مناطق مرزی ایران، مانند قاینات، فارغ از سیاست های دو دربار، با هرات روابط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی گسترده داشت و حکام قاینات و هرات برای تسهیل در روابط، مکاتبات و مراوداتی داشتند. همجواری قاینات و هرات از یک ‌سو و پیوندهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی از سوی دیگر، برقراری مناسبات این مناطق را اجتناب ناپذیر می‌کرد و شوکت‌الملک اول و شوکت‌الملک دوم افزون بر نامه نگاری‌هایی با حکّام هرات، نمایندگانی نیز برای مذاکره اعزام کرده بودند. این بخش از روابط سیاسی در مرزهای شرقی ایران به سبب کمبود منابع کمتر بررسی شده است و در این مقاله، با تکیه بر اسناد منتشر نشده، به ویژه مکاتبات رسمی میان حکام هرات و قاینات در دو دهه پایانی قاجار، زمینه های ارتباط، کیفیت روابط سیاسی و نتایج حاصل از آن بررسی خواهد شد

The Role of the Dunbulid governors of Khoy (Azerbaijan)in Iran – Ottoman Relations(From the Establishment of Safavids till MidQajar Era)

The Dunbulid house,originally appointed by the Safavids to govern Khoy in Azerbaijan province, soon gained autonomy in its governance and became hereditary local governors of the region. Having followed the policy of the central government regarding the Ottomans, they defended the soil of Iran with all their power even during the decline of the Safavids. This article aims to study behavior of the Dunbulids in the postSafavid period and the role they played in IranOttoman relations.The findings show, under the Afshar rule, the Dunbulid emirs, despite their early efforts to drive out the Ottomans from Iranian territory, later rebelled against the tyranny of Nader Shah Afshar, while the Ottomans, taking advantage of the situation, were trying to improve their relations with the Dunbulids. It was underthe Zands thatthe Dunbulids were able to establish their own Khanate in the northwest of Iran bordering the Ottoman realm. Then, to avoidassault of both the Russian and the neighboring Khanates, the Dunbulids turned to the Ottomans who supported them in times of necessity to the possible extent.The adaptation of such a policy by the Dunbulids finally brought about the destruction of their local government by the Qajars.