روابط اتابکان آذربایجان و گرجی‌ها در دوره حکمرانی اتابک ابوبکر ایلدگزی (607-587 ق./1210-1191م.)

در این مقاله، مناسبات سیاسی نظامی میان پادشاهی باگراتیان گرجستان و اتابکان ایلدگزی ناحیه آذربایجان در دوره حکومت اتابک نصرت‌الدین ابوبکر بن محمد پهلوان (607 -587 ق./1210-1191م.)، بررسی می‌شود. روابط حکومت اتابک آذربایجان و گرجی‌ها، پیوسته مبتنی بر چرخه‌ای از تعامل و منازعه بود. پادشاهی گرجستان پس از آنکه اراضی گرجستان را یکپارچه از آنِ خود کرد، از ضعف و فتور سلاجقه عراق عجم و کشمکش‌های داخلی در ایالت آذربایجان بهره جست و در دوره حاکمیت ملکه تامارا (609-555 ق./ 1213– 1160 م.) در منطقه قفقاز و آذربایجان سیاست توسعه‌طلبانه در پیش گرفت. همزمان با دست‌اندازی مکرر گرجیان بر ایالت آذربایجان، اتابک ابوبکر در راس حکومت اتابکان ایلدگزی قرار داشت. سوال اصلی این است که مهم‌ترین عوامل موثر بر روابط سیاسی اتابکان آذربایجان با گرجی‌ها چه بود؟ بر پایه این پژوهش، موقیعت بازرگانی و سوق‌الجیشی قفقاز، نقش بسیار مهمی را در دوره‌های تنش به دنبال داشت.