روابط ایران و دانمارک (از آغاز تا انقلاب اسلامی)

اگرچه گسترش مناسبات خارجی ایران در سده‌های اخیر مستلزم روابط با تعداد فزاینده‌ای از کشورها بوده است، مطالعات در این زمینه عملاً به روابط ایران با قدرت‌های بزرگ محدود شده است و این امر به مفهوم مغفول ماندن مناسبات تاریخی ایران با سایر کشورها است. مقاله حاضر به بررسی روابط ایران و دانمارک اختصاص دارد که در سده‌های اخیر در شمار قدرت‌های بزرگ غربی قرار نداشت؛ بدین منظور طبیعت، مراحل، وجوه، دامنه و نیز تحول این مناسبات واکاوی می‌شود. یافته‌های این پژوهش دلالت بر آن دارد که در روابط بین دو کشور، توجه علمی دانمارک به ایرانشناسی، بر سایر حوزه‌ها تقدم داشت. به رغم تمایل هر دو دولت ایران و دانمارک برای برقراری مناسبات دو جانبه سیاسی اقتصادی در اواسط سده 19 میلادی، این اقدام تا اتخاذ راهبرد تعامل با قدرت‌های درجه دوم غربی از سوی تهران و علاقمندی بخش خصوصی دانمارک به مشارکت در برنامه توسعه ایران در دهه 1930 به تعویق افتاد. مناسبات دو جانبه و مبتنی بر منافع ملی میان دو کشور با وجود نتایج سازنده برای طرفین، در مقابل سیاست قدرت‌های بزرگ آسیب‌پذیر بود و همین امر، آن را دستخوش فراز و نشیب‌هایی ناخواسته می‌کرد. افزون آن که در عصر پهلوی، به رغم تعلق هر دو دولت به اردوی غرب، محدودیت ظرفیت‌های دانمارک و نیز سیاست‌های هر دو دولت مانع از گسترش متوازن و همه جانبه این روابط گردید.

IranDenmark Relations: From the Beginning to the Islamic Revolution

In recent centuries Iran’s foreign relations have developed to forge ties with a growing number of countries, however, the relevant studies conducted in this regard have limited their scope and focus of research to the relations with the great powers. As a result, historical relations with other countries have not received proper attention. The current article has focused on Iran’s relations with Denmark, a country not in the rank of great power in recent centuries. To that end, the article has investigated the nature, phases, facets, domain and the developments in these relations. The findings of the research implies that in mutual relations between the two countries Danish scientific appeal towards Iran is of priority. Notwithstanding bilateral interest, both on the part of Iran and Denmark, to open mutual political and economic relations in the mid19th century, it was after the adoption of the strategy for interaction with secondrate European powers by Tehran, and Denmark’s private sector taking interest in Iran’s development plan in 1930’s that the relations between the two countries were established. Bilateral relations based on national interests between the two countries has yielded positive results, though, they have proven to be susceptible to the policies pursued by great powers. Furthermore, during the reign of the Pahlavi dynasty, despite being on the bloc during the Cold War, Denmark’s limited capacities and the policies adopted by the two governments impeded a balanced promotion of mutual relations in all fields of interest.