بررسی روابط ایران و اتحاد جماهیر شوروی در دوره پهلوی دوم (13571320ش.) تعامل یا تقابل؟

گرچه روابط دوجانبه ایران و روسیه سابقه طولانی دارد، اما همواره نشانه‌هایی از تنش، بی‌اعتمادی و ابهام در روابط این دو کشور وجود داشته است. در مقطع تاریخی 1357– 1320ش. سیاست قدرت‌های بزرگ در برابر کشورهای جهان سوم و از جمله ایران، به طور کلی براساس قواعد جنگ سرد تدوین و اجرا می‌شد. وضع ایران پس از جنگ جهانی دوم نامناسب بود و پس از کودتای 28 مرداد 1332 از زیر نفوذ سنتی انگلیس، زیر سایه قدرت نوخاسته آمریکا درآمد. در محاسبات سیاسی آمریکا، ایران با توجه به نزدیکی و طول قابل توجه مرز با شوروی، در موقعیتی مهم و حساس جای داشت و به همین سبب، دو قدرت بر سر ایران کشمکش داشتند. بررسی و تبیین عوامل موثر بر سیاست خارجی ایران در برابر شوروی و زمینه‌های تعامل و تقابل دو کشور در دوره پهلوی دوم، به صورت توصیفی تحلیلی موضوع تحقیق حاضر است،تاازاینطریقبتوان به درک مناسبی از روسیه کنونی، میراث‌دار اصلی اتحاد جماهیر شوروی، دست یافت.بی‌تردیدشناخت روسیه،در عرصه سیاستخارجیاهمیت بسیار دارد.

SovietIranian Relations in the second Pahlavi Era(19421979): Interaction or Confrontation

Notwithstanding long historical ties the relations between Iran and Russia has been fraught with tensions, distrust and ambiguity. During the historical period of 19421979 it was the Cold War logic that determined the great power politics toward the third world countries such as Iran. Iran was not in good conditions after the Second World War and after the 28thMordad Coup, with support from the nascent great power the USA, managed to do away with the traditional clout of the British. Its proximity and significantly long borders with the USSR gave Iran a special weight in the political calculations of the United States and made it the scene of struggle between the two superpowers.The current Article employs a descriptiveanalyric approach and seeks to examine and explain the factors determining the foreign policy of the Shah towards the USSR and tries to assess the grounds for interaction and reasons for confrontation between the two countries. Only through such historical perspective can Russia be perceived in a proper way. Understanding Russia is without a doubt very important to (Iran’s) foreign policy.