مرجعیت ظهورات قرآنی با حفظ حجیت خبر واحد در تفسیر

قرآن کریم به‌عنوان تنها کتاب آسمانی جاودان و سالم از تحریف و نیز متقن‌ترین منبع، از مرجعیت علمی ویژه‌ای در دانش‌های اسلامی برخوردار است. مسلماً جایگاه قرآن کریم وابسته به ظهورات آن است و سخن گفتن از این جایگاه بدون توجه به حجیت ظهورات قرآنی بی‌معناست. در نگاه اول، مخالفتی با حجیت و مرجعیت ظهورات قرآن وجود ندارد، لکن با توجه به وجود اشتراکات در مبانی و ادلۀ این موضوع با مبحث حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن، می‌توان ادعا کرد که دیدگاه، ادله و مبانی حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن تاثیر جدی در تعیین مرجعیت ظهورات قرآنی دارد.این احتمال وجود دارد که انکار «امکان امضای شارع بر سیرۀ عقلائیه در حوزۀ فهم» در «حجیت خبر واحد در تفسیر» و استدلال به «عدم امکان تعبد در حوزۀ فهم»، منجر به انکار «حجیت ظواهر غیر فقهی قرآن» گردد؛ زیرا حجیت ظواهر غیر فقهی، مبتنی بر امضای شارع بر سیرۀ عقلائیه در حوزۀ فهم است که با انکار آن در حجیت خبر واحد، امکان امضای شارع در ظهورات نیز از بین خواهد رفت. در این صورت، نه‌تنها حجیت ظواهر غیر فقهی قرآن، بلکه مرجعیت علمی قرآن کریم به‌شدت تضییع خواهد شد. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی‌ ‌تحلیلی به دنبال روشن کردن نقش «مبانی اصولی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر» بر مرجعیت ظواهر قرآن کریم است و مباحث خود را در دو بخشِ نقش محدودکنندۀ «مبانی اصولی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر» و راه‌حل آن سامان داده است. نتایج به‌دست‌آمده در این دو بخش حاکی از آن است که اولاً، مبانی عدم حجیت خبر واحد در تفسیر، منجر به عدم حجیت تمام ظنون معتبره ازجمله ظواهر غیر فقهی قرآنی شده است که به ازبین رفتن مرجعیت قرآن کریم منتهی می‌گردد. نتیجۀ دیگر آنکه برای این مشکل، راه‌حل و تقریری نو، مبنی بر اعتبار ظنون منشا گرفته از سیره‌های عقلائیه همچون خبر واحد و ظواهر غیر فقهی پیشنهاد شده است.

the authority of qur’anic ẓuhūrāt while preserving the validity of khabar al-wāḥid in interpretation

the holy qur’an, as the only eternal and undistorted divine scripture and the most authoritative source in islamic knowledge, holds a unique position of epistemic authority. this status is inherently tied to its ẓuhūrāt (apparent/external meanings), rendering any discussion of the qur’an’s authority meaningless without acknowledging the authenticity of these textual manifestations.at first glance, the validity and authority of qur’anic ẓuhūrāt appear uncontested. however, given the parallels between the foundational principles and evidence concerning this issue and those pertaining to the validity of khabar al-wāḥid (solitary reports) in qur’anic exegesis, it can be argued that the theoretical framework, evidence, and principles governing the authenticity of khabar al-wāḥid in interpretation significantly influence the determination of qur’anic ẓuhūrāt’s authority.for instance, rejecting the “possibility of the shāri’ endorsement of intellectual reasoning in the domain of comprehension” in the context of “the validity of khabar al-wāḥid in interpretation”—while asserting the “impossibility of obligatory adherence in matters of understanding”—could lead to the negation of “the validity of non-jurisprudential qur’anic ẓuhūrāt.” this is because the authority of non-jurisprudential ẓuhūrāt relies on the shāri’ approval of intellectual reasoning in interpretation. if this principle is denied in the case of khabar al-wāḥid, the possibility of the shāri’ endorsement of ẓuhūrāt is likewise negated. consequently, not only would the validity of non-jurisprudential ẓuhūrāt be undermined, but the epistemic authority of the qur’an itself would be severely weakened.employing library-based research and a descriptive-analytical methodology, this study examines the impact of “the foundational principles denying the validity of khabar al-wāḥid in interpretation” on the authority of qur’anic ẓuhūrāt. the discussion is structured in two parts: (1) the restrictive implications of these principles and (2) a proposed resolution.the findings indicate, first, that the principles rejecting the authority of khabar al-wāḥid in interpretation extend to all forms of valid ẓunūn (presumptions), including non-jurisprudential ẓuhūrāt, thereby jeopardizing the qur’an’s epistemic authority. second, a novel solution is presented, grounded in the validity of ẓunūn derived from intellectual reasoning—such as khabar al-wāḥid and non-jurisprudential ẓuhūrāt.keywords: qur’anic epistemic authority, validity of khabar al-wāḥid in interpretation, authority of ẓuhūrāt, foundations of khabar al-wāḥid’s validity, foundations qur’anic epistemic authority.