تحلیل فقهی نجات و درمان حیوانات از دیدگاه فریقین

اهتمام فقه اسلامی به نجات و درمان جان انسان‌ها بر کسی پوشیده نیست اما میزان اهتمام فقه به نجات و درمان حیوانات و جواز صرف بیت‌المال در این خصوص، محل تامل و پرسش است. این تحقیق به روش توصیفی تحلیلی و به اتکای مصادر فقه و مراجعه به مدارک مکتوب، با استناد به ادلۀ معتبر و شواهد فقهی از دیدگاه فریقین به بررسی نجات جانِ حیوان، قلمروی نجات و صرف بیت‌المال در حفظ، درمان و نجات حیوانات، پرداخته است. بررسی‌ها نشان داد که نجات جانِ حیوان محترم، واجب است. قدرمتیقن در قلمروی نجات حیوانات، شامل حیوانات اهلی دارای ارزش مالی و در اختیار انسان است. در دوره حاضر عدم نجات اغلب حیوانات وحشی به خاطر استفاده در امور علمی و تحقیقاتی یا حفظ حیات‌وحش طبیعی یا منافع مقصوده محلَّله دیگر، تضییع مال محسوب می‌شود و حتی نجاست حیوانات غیرمحترم نیز مانع از نجات نمی‌شود. همچنین حفظ حیوانات در معرض انقراض، واجب و ذبح آن‌ها حتی برای خوردن،حرام است. تشکیل نهادهای حفاظت از حیوانات و خدمات درمانی برای حیوانات، مقابله با حیوان آزاری، آموزش و نگهداری از حیوانات امدادی و... از مصارف جایز بیت‌المال است بلکه در مواردی باید از آن هزینه شود.

jurisprudential analysis of saving and treating animals from the perspective of the shīʻa and sunnī

the concern of islamic jurisprudence to save and treat human lives is not unknown to anyone, but the extent of concern of jurisprudence to save and treat animals and the permissibility of spending beyt al-māl (public treasury) in this regard is questionable. using a descriptive-analytical method, this study by virtue of jurisprudence sources, referring to written documents, and based on valid and jurisprudential evidence from the perspective of the two major sects (of shīʻa and sunnī)has studied saving the life of an animal, the realm of rescue, and the use of public treasury in preserving, treating, and rescuing animals. studies showed that it is obligatory to save the life of a respectable animal. agreed certitude in the realm of animal rescue, includes domestic animals with financial value and the animal that is at the disposal of humans. but in the current era, not saving most of the wild animals which are used for scientific and research purposes, for the preservation of natural wildlife, or for other legal intended interests, is considered a waste of property. even the impurity of disrespectful animals does not prevent them from being saved. also, it is obligatory to preserve endangered animals and it is forbidden to slaughter them even for eating. establishment of animal protection institutions, medical services for animals, combating animal abuse, training and maintenance of rescue animals, etc. are allowed to spent from the public treasury expenditures, but in some cases, they must be spent from the public treasury.