تحلیل انتقادی دیدگاه شیخ عبدالکریم حائری یزدی در انقلاب نسبت

نظریۀ «انقلاب نسبت» ‌به‌عنوان یکی از موثرترین نظریه‌های مطرح‌شده در بحث تعارض ادلۀ علم اصول فقه، مورد توجه دانشوران اصولی قرار گرفته‌است. با توجه به جایگاه علمی شیخ عبدالکریم حائری به‌عنوان موسس حوزۀ علمیۀ قم و لزوم توجهِ بیش‌ازپیش به دیدگاه‌های ایشان، نوشتار حاضر با بررسی و تحلیل کتاب درر‌ الفوائد در بحث انقلاب نسبت، به توصیف، تحلیل و نقد دیدگاه‌های ایشان دربارۀ نظریۀ انقلاب نسبت پرداخته‌است. یافته‌های پژوهش نشان‌دهندۀ این است که ایشان بسیار مختصر این نظریه را بررسی کرده‌است، اما در همین مختصر، به جوانب مختلفِ این نظریه همچون «تبیین نظریه، بیان دیدگاه، اشکال اساسی نظریه، بیان برخی ضابطه‌های رفع اشکال، توجه به مبانی موثر در پذیرش یا انکار نظریه و نیز جایگاه آن در استنباط فقهی» پرداخته‌است. البته دیدگاه ایشان دربارۀ نظریۀ انقلاب نسبت و برخی نکته‌های مطرح‌شده در این باره ناتمام و دچار اشکال است.

critical analysis of āyatollāh ‘abd al-karīm ḥāʼirī-yazdī’s view on inqilāb-e nisbat

the theory of inqilābe nisbat (changing the relationship) as one of the most effective theories proposed in the discussion of the conflict between the evidence of ‘ilm aluṣūl (the science of the principles of jurisprudence) has been the focus of the uṣūlīyīn. considering the academic status of āyatollāh ‘abd alkarīm ḥāʼirī yazdī as the founder of the islamic seminary of qom and the need to pay more attention to his views, by examining and analyzing āyatollāh ‘abd alkarīm ḥāʼirī yazdī’s durar alfawāʼid on inqilābe nisbat, the present article analyzes and criticizes his views on the theory of inqilābe nisbat. the findings of the research show that, although he has discussed this theory very briefly, he has discussed various aspects of this theory such as: explaining the theory, expressing his points of view, the main problems of the theory, stating some rules for solving the problems, paying attention to the effective foundations in accepting or denying the theory, and its place in jurisprudential inference. however, his views on the theory of inqilābe nisbat and some of the points raised about this theory are incomplete and flawed.