واکاوی قاعده تبعیض در حجیت

قاعده تبعیض در حجیت خبر از جمله قواعد مطرح در کلمات فقهاست که جوانب مختلف آن به ­خوبی تبیین نشده است. در نوشتار پیش‌رو، دیدگاه‌های مختلف درباره قاعده در دو مقام ثبوت و اثبات بررسی شده است. در نوشتار حاضر روشن شده است که قاعده تبعیض در حجیت مشکل ثبوتی ندارد و در مقام اثبات، ادله هفت‌گانه بر اعتبار آن وجود دارد. قاعده نسبت به روایاتی که دلالت تضمنی غیر تحلیلی دارند و فقرات آن مستقل و دارای احکام مستقل باشند، جاری است، اما اگر دلالت تضمّنی تحلیلی باشد یا غیر تحلیلی پیوسته و دارای حکم واحد باشد، قاعده جاری نیست یا لااقل مشکوک است. با توجه به لبّی بودن دلیل سیره که نقش پررنگی در اثبات قاعده و تعیین محدوده آن دارد، نمی‌توان در موارد مشکوک، قاعده را جاری ساخت. این تفصیل با ادله هفت گانه حجیت قاعده نیز سازگار است.

The principle of “Tab’id dar hujjiyyat”

The principle of “Tab’id dar hujjiyyat” is one of the principles which its various aspects are not well explained in jurisprudence works. This article, with descriptive and analytical method will examine different views concerning this principle in both states of existence and proof. The findings of research are as follow: this principle has no problem in the state of certainty and in the state of proof has seven proofs of validity. Regarding its framework, the principle is accepted in narrations which have nonanalytic implicit implication and independent parts with independent rulings. But if narrations have analytic implicit implication or nonanalytic but with one ruling implication the principle does not work or at least its work is in doubt. As the “sira” (tradition), which has an important role in proving this principle and its framework, has no text and it is “lobbi” it is not possible to use the principle in issues that are doubtful. This division between two area is also compatible with those seven proofs.