بازخوانی و تعمیم ادله منع اجرای حدود در سرزمین دشمن در جهان معاصر

یکی از موضوعاتی که در متون روایی به آن اشاره شده و متعاقباً فقهای امامیه بدان پرداخته‌اند، حکم منع ‌اجرای‌ حدود در سرزمین دشمن است. این حکم به دو صورت مطلق و مقید وارد شده‌ است. در حکم مطلق، اجرای حد در سرزمین دشمن به طور کلی ممنوع اعلام شده ‌‌است، اما در حکم مقید، منع اجرای آن در سرزمین دشمن منوط به خوف الحاق محکوم علیه به دشمن شده‌ است. برخی، «خوف الحاق به دشمن» را علت حکم و بعضی آن را حکمت حکم می‌دانند؛ لکن عده‌ای با برگزیدن یک رویکرد ترکیبی، جمع بین علت و حکمت در یک حکم را ممکن دانسته‌اند. این پژوهش با پذیرش دیدگاه اخیر معتقد است؛ خوف الحاق به دشمن از آن جهت که قابلیت تسرّی به احکام مشابه مانند شلاق تعزیری یا قصاص را دارد، علت حکم است و از آن جهت که در صورت فقدان آن و وجود تبعات دیگر، باز هم باید از اجرای مجازات‌ حدّی و نظیر آن خودداری نمود، حکمت حکم است. به اعتقاد نگارندگان، با شکل‌گیری سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشری و ظهور تکنولوژی‌های نوین، الحاق فرد به دشمن نسبت به زمان معصوم؛ آسان‌تر و پیامدهای آن برای جامعه اسلامی گسترده‌تر ‌است. همچنین توسعه فضای سایبر در عصر جهانی‌شدن، باعث کاهش اهمیت مرزهای جغرافیایی شده و نیز تمییز مفهوم سرزمین دشمن را با ابهام مواجه ساخته‌ است؛ لذا بازخوانی و تعمیم این حکم به دیگر مجازات‌های در حال اجرا در سرزمین‌های اسلامی ضروری است.

Rethinking and Generalization of evidence to Prohibition of Ḥudūd execution in enemy’s territory in the Contemporary World

According to the Jurisprudential texts and subsequently dealt with by the Shiite juristsis the prohibition rule of the Ḥudūd execution in enemy’s territory. This rule is shaped in two parts:  Absolute and Qualified Terms. In absolute terms, the Ḥudūd execution in enemy’s territory is unquestionably prohibited; but, as a qualified meaning, the prohibition of the Ḥudūd execution in enemy’s territory) is the subject to the fear of joining condemned to the Enemy. Concerning &the fear of joining to the enemy,& some jurists consider it as the ʿIllat (cause)of ruling, and the others  consider it as the Ḥikmat (philosophy) of Ruling. There is, however, a third group who believe that the combination of ʿIllat and Ḥikmat is possible. Accepting the recent view, this study believes that since the fear of joining to the enemy capable to extend to the similar sentences, such as flogging as Taʿzīrī or Qiṣāṣ (Retaliation) is the ʿIllat of ruling and since the absence of this fear and existence of other ramifications the Ḥad sentence and other similar Punishments should not be carried out in enemy’s territory this fear can be considered as the Ḥikmat. According to this writing, formation of international human rights organizations and the advent of technology, make joining to the enemy is much easier than Imam’s era.  The consequences of application of these punishments for the Islamic society became more widespread. Also, the development of cyberspace in the age of globalization has reduced the importance of geographical boundaries and has also obscured the meaning of the enemy’s territory.  Therefore, rethinking and generalization of this provision (Prohibition the Hudud execution in Enemy’s Territory) to other punishments running in Islamic countries seems essential.