خاستگاه‌شناسی متمهدیان در ادعای مهدویت بررسی موردی سید محمد نوربخش

ظهور و بروز طیف‌های گسترده و متنوع با اندیشه‌های متقابل در حوزه مدعیان مهدویت، آموزه مهدویت و مهدی‌باوری را، که عامل انسجام‌بخش ملل و فرق اسلامی و حتی سایر ادیان الاهی انگاشته می‌شد، به صورت نوعی مسئله و آسیب دینی و مذهبی در آورده است؛ چه اینکه فقدان مفهوم‌شناسی دقیق مهدویت در عرصه‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اخلاقی، عرفانی و کلامی، و همچنین تفکیک‌نکردن در معانی لغوی و اصطلاحیِ مهدویت و تعیین مصادیق هر کدام، باعث شده است هر تلاش اصلاحی، هرچند در قالب جنبش‌های ضد استعماری و استقلال‌طلبانه، نیز در زمره نهضت‌های مهدوی و رهبران چنین جریان‌هایی به عنوان مدعیان مهدویت شناخته شوند. این تحقیق با تکیه بر منابع کتاب‌خانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی در صدد پاسخ‌گویی به این پرسش است که خاستگاه و عامل اصلی در دعاوی و حرکت سید محمد نوربخش کدام یک از بسترها و محرک‌های اندیشه‌ای و اجتماعی بوده است. در این مقال، پس از تحقیق، بررسی و برشمردن خاستگاه‌های وی در ادعای مهدویت روشن شد که ادعای مهدویت وی بیش از آنکه منشا کلامی یا حدیثی داشته باشد منشا و رویکرد صوفیانه، عرفانی، خانوادگی و اجتماعی داشته است.

The Origin Ground for Those False Claimants of Mahdaviat (A Case Study of Seyyed Mohammad Noorbakhsh)

The emergence of a broad and diverse spectrum of conflicting ideas in the field of Mahdism has led the belief to be a damage and danger against the essence of Islam and society, instead of being a powerful agent for uniting Islamic sects and even other Divine religions as has been well known. The problem lies in lack of an accurate terminology of the concept with regard to social, political, cultural, ethical, spiritual and theological, as well as the literal and technical fields. Such a case has caused every reformative effort, even those for independent ideas and freedom to be misleadingly called as a case of Mahdism and its leader as the claimant of Mahdi. The study on the basis of library resources and analytical approach, has sought to respond the question of the origin and the main cause of Sayyed Mohammad Noorbakhsh`s claims. In this essay, it has been made clear that his messianic claims have been rooted in Sufism, society and family, not in theology and hadith.