فرایند جایگزینی مکتب حدیثی حلّه با مکتب بغداد در باب حجیت خبر واحد

مطابق با تصویری که توماس کوهن در کتاب ساختار انقلاب‌های علمی از مرحله «بحران علمی» و در نتیجه «تغییر پارادایم» ارائه می‌کند، همیشه در فرایند تغییر مکتب و جایگزینی آن با مکتبی دیگر شاهد برخی مقاومت‌ها هستیم و به همین دلیل در عصر بحران علمی گاه شاهدیم که انبوهی از نظریات تولید می‌شوند. این سیر تحولات را در فرایند تغییر و جایگزینی مکاتب حدیثی امامیه، از جمله جایگزینی مکتب حلّه با مکتب بغداد در نیمه دوم قرن هفتم، نیز شاهدیم. بعد از ابن‌ادریس حلّی و با آشکار شدن نقاط ضعف فقاهت مکتب بغداد، الگوی مکتب بغداد در مواجهه با سنت (عدم حجیت اخبار آحاد) با چالش‌های جدی روبه‌رو شد و فقهای متعددی با الگوی کلان فکری این مکتب مخالفت کردند. در این بین برخی، مثل محقق حلّی در المعتبر، سعی کردند با ایجاد اصلاحاتی در این مکتب، توسعه‌ای را در پذیرش روایات قائل شوند و ضعف‌های نظریه مکتب بغداد را برطرف کنند. برخی دیگر نیز، مثل علی بن‌طاووس، احمد بن‌طاووس، فاضل آبی و محقق حلّی در معارج الاصول، نظریه حجیت اخبار آحاد را در مقابل نظریه مکتب بغداد طرح‌ریزی کردند تا اینکه علامه حلّی در آثار خود ادله متعدد عقلی و نقلی بر حجیت اخبار آحاد ارائه می‌دهد. به دلیل قوت استدلال او، مکتب حلّه با نام وی در بین امامیه شهرت می‌یابد.

the shift from the school of baghdad to the hillah school of hadith regarding the authoritativeness of single-narrator reports (khabar al-wāḥid)

according to thomas kuhn’s depiction of the scientific crisis and subsequent paradigm shift in the structure of scientific revolutions, transitions between schools of thought often encounter resistance. this phenomenon is evident in the shifts between imami schools of hadiths, particularly during the transition from the school of baghdad to the school of hillah in the second half of the seventh century ah. after ibn idrīs al-ḥillī highlighted weaknesses and flaws in the jurisprudential method of the school of baghdad, serious challenges arose, especially concerning the non-authoritativeness of single-narrator reports (khabar al-wāḥid). in response to the apparent shortcomings, numerous theories emerged during this scientific crisis, mirroring developments in the imami schools. the school of baghdad faced opposition from many jurists who criticized its approach. notably, al-muḥaqqiq al-ḥillī attempted reforms in the school of baghdad through his work al-muʿtabar, advocating for some leniency in accepting hadiths to rectify deficiencies. on the contrary, scholars like ʿalī b. ṭāwūs, aḥmad b. ṭāwūs, al-fāḍil al-ābī, and al-muḥaqqiq al-ḥillī in maʿārij al-uṣūl argued for the authoritativeness of single-narrator reports against the position of the school of baghdad. notably, al-ʿallāma al-ḥillī provided various speculative and textual arguments for the authoritativeness of single-narrator reports in his works. due to the cogency of his arguments, the school of hillah gained prominence among imamiyya in the name of al-ʿallāma al-ḥillī.