بررسی علل مادی فقدان منابع تاریخی شیعه

فقدان بخشی از منابع تاریخی شیعه دغدغه‌ای است که برخی از متفکران به آن توجه کرده و علل مختلفی برای آن برشمرده‌اند. از جمله علل مادی را در زمره علت‌های نابودی این آثار می‌دانند. گرچه علل معنوی نیز برای فقدان منابع مطرح است اما موضوع این مقاله نیست. از آنجا که به علل مادی نقش پررنگ‌تری داده شده، این نوشتار علل مادی فقدان منابع تاریخی را می‌کاود و به این پرسش پاسخ می‌دهد که: علت مهم مادی فقدان منابع تاریخی چیست؟ بررسی گزارش‌های تاریخی و رجوع به منابع برای روشن‌شدن علت واقعی و سهم هر کدام از علل در فقدان منابع، با رجوع به کتاب‌خانه‌ها و تحلیل و توصیف داده‌های تاریخی روش این مقاله است. بسیاری از آثار، پیش از حمله مغول، بر اثر علل دیگری از بین رفته، و نسبت‌دادن مفقودشدن منابع صرفاً به حمله مغول، به عنوان مهم‌ترین علت مادی مفقودشدن، مطلب نادرستی است که اشتهار یافته است.

Investigating the Material Causes of the Lack of Shiite Historical Sources

The lack of a part of Shiite historical sources is a concern that some thinkers have paid attention to and listed various causes for it, including material causes. Although there are spiritual causes for the lack of sources, it is not the subject of this article. Since material causes have been given a more prominent role, this paper explores them and answers the question: What is the important material cause of the lack of historical sources? The research is done through examining historical reports and referring to sources to clarify the real cause and the contribution of each cause in the lack of sources, by referring to libraries and analyzing and describing historical information. Many works were destroyed before the Mongol invasion due to other causes. Hence, attributing the loss of sources solely to the Mongol invasion as the most important material cause of the lack of sources is a wellknown misinformation