ملاک‌های شناسایی روایات شان نزول منتقله از اهل سنت به تفاسیر شیعه

برخی از روایات شان نزول در تفاسیر شیعه، منبع شیعی ندارند و از منابع اهل سنت به تفاسیر شیعه منتقل شده‌اند. با توجه به جایگاه و نقش روایات شان نزول، به عنوان قراین منفصل در فهم محتوای آیه، ضروری است ملاک‌های شناسایی روایات منتقله شان نزول به‌دقت بررسی شود؛ چراکه شناخت اصالت و ملاک‌های شناسایی این روایات، در پذیرش، نفی و نقد آنها تاثیر جدی دارد. نوشتار حاضر با بررسی استقرایی و تحلیل منابع تفسیری و روایی و تامل در محتوای برخی از روایات شان نزول منتقله در تفاسیر شیعه، در نهایت، چهار ملاک و معیار برای شناخت روایات شان نزول منتقله کشف و شناسایی می‌کند که وجود هر یک از این ملاک‌ها، انتقال روایات شان نزول از اهل سنت به تفاسیر شیعه را محتمل می‌داند. این ملاک‌ها عبارت است از: تصریح برخی مفسّران به نقل روایت از منابع اهل سنت؛ تقدّم تاریخی نقل روایت در منابع نخستین اهل سنت؛ وجود رجال و راویان اختصاصی اهل سنت در سند حدیث؛ و سازگاری محتوایی روایت با باورهای خاص اهل سنت.

Criteria for Identifying the Narrations of Revelation Occasions Transmitted from the Sunnis to the Shiite Exegeses

Some of the narrations of revelation occasions in Shiite exegeses do not have a Shiite source and have been transferred from Sunni sources to Shiite commentaries. Considering the position and role of the narrations of revelation occasions, as separate evidences in understanding the Quranic verses, it is necessary to carefully examine the criteria for identifying them, because knowing the authenticity and criteria for identifying these narrations has a serious effect on their acceptance, denial and critique. The present article, by inducing and analyzing interpretive and narrative sources and reflecting on the content of some narrations of revelation occasions transmitted to the Shiite exegeses, finally discovers four criteria for recognizing these narrations, with each of which the transmission of such narrations from Sunnis to Shiite interpretations is possible. These criteria are as follows: the acknowledgment of some exegetes quoting a narration from Sunni sources, historical precedence of a narration in the first Sunni sources, existence of specific Sunni narrators in the chain of transmission, and the content compatibility of a narration with the specific beliefs of the Sunnis.