نظریه تاویل ظواهر دینی نزد محمدباقر مجلسی

مجلسی، برخلاف برخی اندیشمندان که تاویل را ناظر به واقعیت خارجی می‌دانند، آن را ناظر به معانی الفاظ تلقی می‌کند. وی تاویل ظواهر را از مقوله استعمال مجازی قلمداد می‌کند و تاویلات رمزی باطنیه و فلاسفه و عرفا را مردود می‌داند. مجلسی با تاویل متون دینی مواجهه‌ای روشمند دارد. وی جواز تاویل را مشروط به اموری می‌داند که مخالف‌نبودن معنای موول با ادله عقلی و ضروریات دین، مناسبت با ظاهر کلام، مطابقت با دیگر ظواهر و موافقت با سیاق از آن جمله است. چنان‌که اموری همچون مخالفت معنای تاویلی با اجماع، ناتمام‌بودنِ دلیلِ اعراض از معنای ظاهری و صراحت لفظ در معنای ظاهری از جمله موانع تاویل نزد او است. وی بر اساس این ضوابط در مواضعی به تاویل متون دینی همت گماشته است. در عین حال، در مقابل برخی تاویلات به‌شدت موضع‌گیری کرده و آنها را مردود دانسته است.