کاربست‌های محتمل عقل در قلمرو دین با نگاهی به مواضع عالمان شیعی

این نوشتار در پی ارائه تصویری جامع از امکان‌های مختلف کاربستِ عقل در قلمرو دین و استشهاد به برخی از دیدگاه‌ها و گفته‌های عالمان امامیه است که می‌تواند بر این کاربست‌های ممکن، متصور و محتمل انطباق یابد. این تصویر ارائه‌شده قرار است جامع و فراگیر باشد، اما از لحاظ صور مفروض و محتمل، نه از لحاظ تطبیقات آن بر تفکر امامیه. به تعبیر دیگر قرار نیست همه نظرگاه‌های امامیان استقصا و احصا گردد و در خانه‌های این جدول جای گیرد. در بخش تطبیق، آنچه انجام می‌دهیم جایابی برای بخشی از مواضع وتصریحاتی است که در مطالعات خود یافته‌ایم و به نظر ما می‌تواند با فلان کاربست احتمالی یکی گرفته شود. طبعاً هرچه از آرای عالمان امامی یافت شود می‌تواند به این مجموعه افزوده و در جایگاه مناسبش گنجانده شود.

The Probable Usages of Reason in the Realm of Religion: Examination of Shiite Scholars’ Views

This article aims at presenting a comprehensive image of possible usages of reason in the realm of religion through a review of the positions of Shiite scholars that could be compatible in this regard. What is meant by comprehensiveness is all of the probable and presumed images of reason in Shiite scholars’ positions, rather than the whole thought of Imamiyya.  In other words we are not going to examine all of the positions of Imamiyya scholars just to fill in the puzzle. Our attempt in examining the compatibility of positions and usages is to find a place for our findings throughout the research and their compatibility with the positions. Naturally, the more one can find the positions of Imamiyya scholars the more one can add in this respect.