تاثیر هندسۀ معرفتی شیعۀ امامی در منازعات مشروعیت خلافت عباسی-علوی

پس از وفات پیامبر اکرم (ص) قبایل عرب که پیش از آن به حکومت‌های متمرکز کمتر تمایل داشتند، به مرور زمان به نظام حکومتی متمرکز روی آوردند. موضوع مشروعیت خلافت، به ویژه در میان شیعیان امامیه به یکی از موضوعات مهم در تاریخ اسلام تبدیل شد. شیعیان امامیه با تاکید بر اصول مشروعیت قدرت در اسلام، نظام معرفتی و اپیستمولوژیکی را پایه‌گذاری کردند که تاثیرات عمیقی بر جامعۀ اسلامی گذاشت. پژوهش حاضر به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه این نظام معرفتی در مناقشات مشروعیت خلافت عباسیان و علویان تاثیر گذاشته‌ است. با تحلیل متون تاریخی و روایی، مشخص شده است که این باورها نقش بنیادینی در این مناقشات ایفا کرده‌اند. این مناقشات، ریشه در اختلافات اعتقادی و سیاسی میان دو گروه دارد. عباسیان که خود را نسبت به علویان فاقد مشروعیت کافی می‌دیدند، به دنبال اثبات مشروعیت خویش از طریق استدلال‌های شرعی و سیاسی بودند. در مقابل، علویان با تکیه بر اموری همچون رابطۀ خویش با پیامبر اکرم (ص)، حق وراثت، نسب والا و امامت، خود را به عنوان وارثان واقعی خاندان پیامبر (ص) وجانشینان بر حق او می‌دانستند. تحلیل نظام معرفتی شیعۀ امامیه در این مناقشات می‌تواند دریچه‌ای تازه به سوی فهم عمیق‌تر از این تحولات تاریخی و تاثیرات طولانی‌مدت آن بر جهان اسلام باز کند.

the influence of imami shia epistemic system on legitimacy disputes between the alawite and abbasid caliphates

following the prophet’s demise, arabian tribes, which had previously not leaned toward centralized governance, began to shift toward such systems. the issue of the caliphate’s legitimacy, especially among imam shiites, became a significant concern in islamic history. imami shiites emphasize the principles of legitimate authority in islam and have developed an epistemic framework that has profoundly influenced the islamic community. this article explores how this epistemic system impacted disputes over the legitimacy of the abbasid and alawite caliphates. these conflicts arose from doctrinal and political differences between the two groups. the abbasids, perceiving themselves as less legitimate compared to the alawites, sought to establish their authority through religious and political arguments. in contrast, the alawites claimed their legitimacy through their kinship with the prophet, their inheritance rights, noble lineage, and imamate, presenting themselves as the rightful heirs of the prophet’s household. analyzing the imami shiite epistemic system in these controversies offers a deeper understanding of these historical developments and their enduring effects on the islamic world..