بررسی معنای باطنی آیات قرآن بر اساس تفسیر تاویل الآیات الظاهره با استفاده از رویکرد ساخت‌شکنی دریدا

ساختارشکنی (شکلی از تحلیل فلسفی و ادبی) عمدتاً برگرفته از کارهای ژاک دریدا است که تمایزات مفهومی اساسی یا «تضادها» را از طریق بررسی دقیق زبان و منطق فلسفی بررسی می‌کند. این روش برای بررسی متون، رویکرد و شیوه نویسندگان استفاده می‌شود. تفسیر تاویل الآیات  الظاهره یکی از تفاسیرِ به‌نوعی باطنی و با رویکرد اخباری است که در مواردی رویکرد نوآورانه دارد. باتوجه به این دو مطلب، این سوال مطرح می‌شود: «با بررسی روش استرآبادی در تاویل الآیات  الظاهره بر اساس روش ساختارشکنی دریدا آیا نویسنده دست به ساخت‌شکنی معنا زده است؟». با بررسی انجام‌شده مشخص شد که استرآبادی با این نگرش که باطن قرآن فرازمانی است، وحدت معنایی ظاهر قرآن را زیر سوال برده و با آشکار ساختن معنای باطن قرآن تفسیری نو از ظاهر آن پدید آورده که در آن، بر خلاف تفاسیر قرآن به قرآن، اولویت با حاشیه فرامتنی قرآن است؛ او در این نگاه، همراه با دریدا قدم برداشته است. اما در نگاه انسانی به معنا، بر خلاف دریدا و با تمسک به امر قدسی، نوعی جدید از ساختارشکنی را ارائه داده که در مقابل عرف‌گرایی ظاهر قرآن قابل ارزیابی است. وی دیالکتیک جدید را روشن‌کننده معنای باطنی می‌خواند، با این تفاوت نسبت به دریدا که تفسیر این دیالکتیک را تنها در حیطه معصومان می‌داند. وی در مواردی معانی را با بهره‌گیری از پدیده جانشینی تفسیر می‌کند، ازاین‌رو برخلاف روش ساختارگرایی، همنشینی را معیار معناداری نمی‌داند؛ چیزی که دریدا نیز بر آن تاکید دارد.

a study of the inner meanings of quranic verses based on the quranic exegesis taʾwīl al-āyāt al-ẓāhira using derrida’s deconstruction method

deconstruction, a form of philosophical and literary analysis, is largely derived from the works of jacques derrida, which explores fundamental conceptual distinctions or “conflicts” through meticulous analysis of philosophical logic and language. this method is used in the study of texts and the approaches and methods of writers. the quranic exegesis taʾwīl al-āyāt al-ẓāhira (interpretation of apparent quranic verses) offers a somewhat esoteric interpretation of the quran, adopting an akhbarist approach with innovative ideas at some points. now, these two points give rise to the following question: given derrida’s deconstruction method, has al-astarābādī in taʾwīl al-āyāt al-ẓāhira engaged in deconstruction? our study indicates that, adopting the perspective that the inner layer of the quran is trans-temporal, al-astarābādī has called the semantic unity of the apparent meanings of the quran into question. by revealing the inner meanings of the quran, he has produced a new interpretation of its apparent meaning. unlike interpretations of the quran with the quran, priority is given to the hypertextual periphery of the quran, aligning with derrida’s approach. however, in his human perspective on meaning, he diverges from derrida by appealing to the sacred, providing a new type of deconstruction that can be evaluated against the commonsensical approach of the apparent meanings of the quran. he believes that the new dialectics unveil the esoteric meaning, differing from derrida in that he believes this dialectic can be interpreted solely by the infallibles. in some cases, he interprets meanings using the phenomenon of succession. thus, contrary to the deconstruction method, he does not view the syntagmatic relationship as a criterion of meaningfulness, which was underscored by derrida.