پیشینه‌شناسی و دیرین‌شناسی گرامی‌داشت پیشوایان امامیه در عرفان کهن خراسان: تطبیق و تقریب تصوف و تشیع

دوازده امام، نماینده نما و نهان «ولایت»، و چشمه مهر و دانایی، افزون بر پیشوایی همگانی و جانشینی رسول (ص)، الگوهای زیست معنوی و نمایندگان درون‌گرایی اسلامی نیز بوده‌اند، بدان‌گونه که دلبستگی به آل احمد (س) کلیدواژه همه طریقت‌های عرفانی، به‌ویژه عارفان خراسان بوده و آموزه‌های ایشان، یکی از سرچشمه‌های بنیادینی است که مکتب عرفانی خراسان را بر پای داشته است. در پژوهش پیش رو کوشیده‌ایم با آوردن گواه‌های انبوه از یادگارها و نوشته‌های دیرمان مکتب خراسان و قومس، و بازخوانی سخنان پیران خراسان به روش واکاوانه (تحلیلی)، ارج‌نهادن و گرامی‌شمردن نبیره زهرا (س) و دلبستگی و سرسپردگی به پیشوایان تشیع را استوار کنیم؛ نوعی راستی‌پژوهی با گواهی‌های تاریخی که از یک سو از انگیزه‌های گرایش ایرانیان به تشیع پرده برمی‌دارد و از سوی دیگر نزدیکی بیشتر تشیع و تصوف (عرفان) را می‌نمایاند. وارسی تاریخی پیوند معنوی پیران و عارفان خراسان با امامان شیعه (ع)، نشان‌دهنده سیری تاریخی از تشیع محبتی تا تشیع اعتقادی و کلامی، و استمرار معنویت آل زهراء در اقلیم خراسان و عرفان این سرزمین است.

Historiography and Paleontology of Honoring Imami Leaders in Ancient Mysticism of Khorasan: A Comparison and Approximation of Sufism and

The twelve Imams, the visible and hidden representatives of the divine guardianship, and the source of love and wisdom, in addition to the general leadership and succession of the Prophet (S), have also been the role models of spiritual life and representatives of Islamic introversion, so that attachment to them is the key to all mystical paths, especially the mystics of Khorasan. Their teachings are one of the fundamental sources that established the mystical school of Khorasan. In the present research, we try to establish the honor and respect of Zahra’s (AS) descendants and the attachment and devotion to the Shiite leaders by bringing a lot of evidence from the relics and ancient writings of Khorasan and Qumis schools and rereading the words of Khorasan elders in an analytical way. A kind of factfinding with historical evidence, on the one hand, can reveal the motives of Iranians’ tendency towards Shiism and on the other hand, can show the closeness between Shiism and Sufism (mysticism). The historical examination of the spiritual connection of the elders and mystics of Khorasan with the Shiite Imams (AS) shows the historical current from lovebased Shiism to doctrinal and theological Shiism and the continuation of the spirituality of the descendants of Zahra and mysticism in Khorasan