کژکارکردهای شعائر مذهبی در حوزه اجتماعی عصر قاجار

«کارکرد» در میان مفاهیم جامعه‌شناختی به معنای نتیجه و اثر واقعه یا حرکت تعریف شده است و «کژکارکرد» هنگامی معنا پیدا می‌کند که نتایج مطلوب و آثار عینی و مشاهده‌پذیر نهادها در عرصه اجتماعی ظهور و بروز نداشته باشد. پرسش این پژوهش این است که: در میان اهتمام مردم ایران در عصر قاجار به برگزاری آیین‌های مذهبی، به‌خصوص شعائر محرم، این مناسک دینی در عرصه‌های اجتماعی چه نتایج منفی‌ای داشته‌ است؟ و این کژکارکردها به چه دلیل در آیین‌های مذهبی وارد شده‌ است؟ برای پاسخ به این پرسش، شعائر مذهبی را از ابعاد مختلف، اعم از فردی و اجتماعی، بررسی کرده‌ایم، و نتیجه گرفته‌ایم که ایجاد کژکارکردها در شعائر مذهبی عموماً به دلیل پیرایه‌هایی بوده که به دست  مردم، و به دلیل بی‌توجهی به متولیان مذهبی درباره این اضافات، ظاهر شده است.

Dysfunctions of Religious Rites in the Social Sphere of the Qajar Era

Function is defined among sociological concepts to mean the result and effect of an event or movement, and dysfunction is meaningful when the desired results and objective and observable effects of institutions do not appear in the social arena. The question of this research is: Among the efforts of the Iranian people in the Qajar era to hold religious rituals, especially Moharram rites, what negative results have these religious rituals had in social areas? And why are these dysfunction included in religious rites? To answer these questions, we have examined religious rites from various dimensions, both individual and social, and have concluded that the creation of dysfunctions in religious rites is generally due to changes that have occurred by the people ignoring the religious authorities.