تعریف‌پذیری وجود خدا از منظر ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا

هدف این پژوهش امکان‌سنجی تعریف وجود خدا از منظر فلاسفۀ صاحب‌مکتب و تاثیرگذار در جهان اسلام، یعنی ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا است. روش این پژوهش، کتاب‌خانه‌ای و رویکردش تحلیلی، توصیفی و تطبیقی است. بعد از بررسی و تحلیل دیدگاه‌ها و راهکارهای مطرح‌شده به این نتیجه رسیدیم که: 1. خدا تعریف‌پذیر است؛ 2. خدا از طریق تعاریف حدّی حقیقی تعریف‌ناپذیر است؛ 3. خدا را از طریق لوازم عقلی می‌توان تعریف کرد. تعریف به لوازم عقلی از نوع تعریف رسمی است و به دلیل اشتمال لوازم قریب شیء کارکرد حدّ حقیقی را دارد. با این تبیین نظریه تعریف‌پذیری وجود خدا با قاعده «الواجب لاحدّ له» تعارضی نخواهد داشت؛ زیرا مفاد قاعده، خدا را از طریق تعاریف حدّی ماهوی حقیقی تعریف‌ناپذیر می‌داند، ولی با پذیرش تعریف به لوازم عقلی این تعارض حل خواهد شد.

Definability of the Existence of God from the Perspective of Ibn Sina, Suhrewardi and Mulla Sadra

The paper aims to evaluate the possibility of defining the existence of God from the perspective of four philosophers who have a school and are influential in the Islamic world; Ibn Sina, Sheikh Ishraq Suhrawardi, Sadr alMuta’allehin Shirazi and Allameh Tabatabai have been done with a library method with an analytical, descriptive and comparative approach.After analyzing the views and solutions presented, we came to the conclusion that, firstly, God is definable, and secondly, God is indefinable through the definition of true limit, but God is definable through rational means. The definition of rational devices is of the official definition type and has a real limit due to its use on nearobject objects.With this explanation, the theory of the definiteness of God’s existence will not conflict with the rule of alWajib alLahd alLah; Because the provisions of the rule consider God to be indefinable through definitions of a true essential limit, but by accepting the definition to the rational means, this conflict will be resolved.