تحلیل لایه‌ای علّی حکمرانی مردمی و ارائۀ سیاست‌های پیشنهادی مبتنی بر آیندۀ مطلوب

موضوع مقالۀ حاضر بررسی علل وضعیت نقش‌آفرینی مردم در امر حکمرانی است. به تعبیر دیگر، از یک طرف، علل عدم تحقق نقش‌آفرینی مطلوب نهاد اجتماعی در امر حکمرانی و از طرف دیگر، علل تحقق این مهم مورد مطالعه قرار گرفت. روش مورد استفاده در این پژوهش، مدل تحلیل لایه‌ای علت‌هاست. با استفاده از این روش، هرکدام از دو وضعیت موجود و مطلوب، در چهار لایۀ علّی لیتانی، سیستمی، گفتمانی و استعاری صورت‌بندی شده‌اند. بنابراین پژوهش حاضر، بعد از گذر از لایۀ لیتانی یا همان مشهودات مربوطه و لایۀ سیستمی که بیانگر علل سیستمی اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، علمی، فناوری و ... است، به لایۀ گفتمانی و سپس لایۀ استعاری پرداخت. این دو لایۀ اخیر که از ابتکارات مدل مذکور است، با توجه به قابلیت آن‌ها، سبب انسجام‌بخشی در صورت‌بندی علل به‌دست‌آمده گردیدند. این انسجام‌بخشی از دو جهت بود: قسم اول، در لایۀ گفتمانی و نیز لایۀ استعاری، به‌جهت کشف دال مرکزی از میان مضامین گفتمانی استخراج شده و چینش سایر موارد در پیرامون آن بود و قسم دیگر انسجام‌بخشی، در ترتب طبیعی علل سیستمی بر علل گفتمانی به دست آمده. سه گفتمان تمرکزگرایی دولتی، جامعه بازار و مردمی‌سازی بسته، گفتمان‌های اصلی وضع موجود بودند و درمقابل، حکمرانی مردمی، به‌عنوان گفتمان اصلی وضع مطلوب. در میان استعاره‌ها نیز، استعارۀ اقتدارگرایی (لویاتان) متناظر با گفتمان تمرکزگرایی دولتی و استعارۀ امامت امت متناظر با گفتمان حکمرانی مردمی، استعاره‌های مرکزی بودند. درنهایت، اهم سیاست‌های پیشنهادی ذکر گردید.