فراز و فرود فعالیت‌های جمعی قرآنی؛ توصیفات و تبیین های فعالان این عرصه

این مقاله وضعیت و سیر فعالیت‌های جمعی قرآنی را از دیدگاه فعالان این عرصه مورد مطالعه قرار داده است. هدف اصلی این اقدام بررسی تغییرات اجتماعی- فرهنگی و چگونگی تاثیر آن‏ها بر فعالیت‏های جمعی قرآنی است. برای پاسخ به این مهم از مفاهیم مرتبط با نظریات اوقات فراغت، جهانی شدن و دینداری بهره برده‏ایم. رویکرد پژوهشی در مقاله حاضر، از نوع کیفی می‏باشد و از روش نظریه داده‏بنیاد (گراندد تئوری) برای تجزیه و تحلیل داده‏ها بهره گرفته شده است. همچنین برای جمع‏آوری داده‏ها، تکنیک مصاحبه و مشاهده مشارکتی به کار برده شده است. مصاحبه‌شوندگان در این پژوهش 20 نفر، شامل فعالان کنونی و سابق قرآنی بودند که به صورت هدفمند انتخاب شده‏اند. از دیدگاه فعالان این عرصه، فعالیت‏های جمعی قرآنی خودجوش در ایران از دهه 1370 تاکنون رو به کاهش بوده است. بر اساس یافته‏های پژوهش، زمینه‏های کاهش فعالیت‌های جمعی قرآنی متاثر از: اولویت‌یابی مسائل اقتصادی برای خانواده‏ها و جامعه، رجحان‌یابی آموختن مهارت‏هایی نظیر زبان انگلیسی و ورزش حرفه‌ای که به نوعی زمینه کسب موفقیت‌های اقتصادی قلمداد می‌شوند، و سرانجام بروز بستر‏های فراغتی نوین فردگرایانه میان فرزندان بوده است. همچنین در مورد شرایط مداخله‏گر در این پدیده می‌توان به چالش سیاست‌گذاری، عدم توجه به تبلیغ و ترویج، ناکافی بودن حمایت‏ها، نبود نگرش راهبردی در رسانه‏های قرآنی و فرافکنی چالش‏های سیاسی و حکومتی به این فعالیت‌ها اشاره کرد. در نهایت، مجموعه عوامل مذکور پیامدهایی را به دنبال داشته که کاهش منزلت فعالان قرآنی، تنزل گرایش مردم به برپایی این فعالیت‌ها و افزایش ساختارهای اداری مرتبط مهمترین آنهاست.