تحلیل مکانی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی منابع آب زیرزمینی درحوضه آبریز رودخانه روضه چای ارومیه

زمینه و هدف: در‌ دهه‌های اخیر افزایش روزافزون جمعیت وتغییر الگوهای مصرف آب جوامع منجر به برنامه‌ریزی و مدیریت مدرن منابع آب شده‌است. ازمهمترین راهکارهای مدیریتی منابع‌آب‌زیرزمینی می‌توان به‌جبران این منابع ازطریق تغذیه مصنوعی و بهره‌برداری با‌توجه به‌ظرفیت آبخوان‌ها اشاره‌نمود. هدف‌این پژوهش مدلسازی و تحلیل مکانی مناطق مستعد تغذیه مصنوعی منابع آب‌زیرزمینی درحوضه آبریز رودخانه ‌روضه‌ چای ارومیه به‌روش فرآیند تحلیل‌سلسله مراتبی از 8 لایه با عناوین نفوذپذیری‌سطحی، ضخامت ناحیه غیراشباع، قابلیت انتقال‌آبخوان، کیفیت‌آب‌زیرزمینی، شیب، کاربری اراضی، فاصله‌از‌رودخانه و فاصله تا روستا‌‌بود‌ه‌‌است. مواد و روش ها: پس‌از تهیه لایه‌های مرتبط، لایه‌ها فازی شده و وزن‌دهی به‌روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی انجام‌گرفت و ماتریس دوبه‌دویی عوامل مختلف برای این منظور ایجاد گردید. در‌خروجی این مدل، بیشترین وزن‌ها به‌ترتیب به نفوذپذیری‌سطحی، ضخامت ناحیه غیراشباع، قابلیت انتقال‌آبخوان اختصاص‌داده‌شد. درنهایت مناطق مستعد شناسایی و با منحنی roc ارزیابی‌گردید. یافته ها: نتایج نشان داد براساس نقشه‌های پهنه‌بندی، مستعدترین نواحی به‌منظور تغذیه آب‌زیرزمینی متعلق به نواحی مرکزی دشت می‌باشد، همچنین علت تاثیر،3 عامل اولیه شامل نفوذپذیری سطحی، ضخامت ناحیه غیراشباع، قابلیت انتقال‌‌آبخوان با وزن‌های بالاو‌شیب‌کم آن نواحی (شیب 0 تا 2 درصد) می‌باشد، نواحی‌غربی و ورودی دشت به‌علت قابلیت انتقال آبخوان خیلی‌کم وشیب‌زیاد و همچنین بالا بودن ضخامت ناحیه غیراشباع در پهنه‌بندی نهایی کم‌ترین پتانسیل تغذیه را نشان داد. سطح زیر منحنی roc مناطق مستعد، برابر 0/98 بوده و نشانگر‌ دقت بالای نتایج‌است نتیجه گیری: درنهایت می‌توان بیان کرد که استفاده از روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره برای طراحی ساختار،ارزیابی و اولویت‌بندی‌گزینه‌های تصمیم و به کارگیری gis برای ‌تجزیه ‌و تحلیل حجم بالای داده‌های‌جغرافیایی‌درکنار منطق فازی می‌تواند ما را در اجرای صحیح و دقیق مکان‌یابی محل‌های تغذیه مصنوعی ‌کمک‌ کند.

local analysis of areas prone to artificial feeding of underground water resources in the rozae chai river catchment of urmia

background: in recent decades, the growing population, increasing human needs, and changing consumption patterns necessitate more effective planning and management of water resources. key strategies for managing groundwater include artificial recharge and sustainable exploitation of aquifers. the aim of this study was to local analysis of areas prone to artificial feeding of underground water resources in the rozae chai river catchment of urmia according to the analytic hierarchy process (ahp), there were 8 layers, namely surface permeability, unsaturated zone thickness, aquifer transport capacity, groundwater quality, slope, land use, distance from the river, and distance from the village.materials and methods: after preparing the relevant layers, the layers were fuzzified and weighted using the ahp. a pairwise comparison matrix of various factors was created for this purpose. in the output of this model, the highest weights were respectively assigned to surface permeability, unsaturated zone thickness, and aquifer transmissivity. finally, the potential areas were identified and evaluated using the roc curve.results: in the final weights, the highest values were assigned to surface permeability, unsaturated zone thickness, and aquifer transport. the final zoning map indicated that the central areas of the plain were most conducive to groundwater recharge due to the influence of these three primary factors, exhibiting high weights and gentle slopes of 0 to 2%. conversely, the western and lowland areas had the least recharge potential due to low aquifer transportability, high slopes, and thick unsaturated zones. the area under the roc curve of susceptible regions is 0.98, indicating high accuracy of the results.conclusion: it can be stated that the use of multi-criterion decision-making methods for designing, evaluating, and prioritizing options for decisions, along with the application of gis for analyzing large volumes of geographic data, combined with fuzzy logic, can assist us in implementing artificial feeding locations accurately and precisely.